Trên dòng nước mênh mông của sông Đồng Na? đang “cưu mang” hàng trăm mảnh đờ? nghèo khổ, nhưng để có thể k?ếm được bữa ăn, có những bậc cha mẹ phả? “tró?” con trên thuyền...
Xóm “buộc, tró?” con
Làng vạn chà? Thá? Hòa nằm trên một nhánh sông Đồng Na?, thuộc khu phố Thá? Hòa (phường Long Bình Tân, TP.B?ên Hòa, tỉnh Đồng Na?). G?a tà? của mỗ? một g?a đình không gì khác ngoà? một ch?ếc bè lớn để ăn ngủ và một ch?ếc thuyền nhỏ để đánh cá.
Trong căn nhà nhỏ của g?a đình, chị Nguyễn Thị Tuyết Ma? (SN 1985) tâm sự: “Bao nh?êu năm nay, vợ chồng tô? gắn vớ? nghề sông nước. Vào những tháng con nước trong (khoảng từ tháng 11 đến tháng 5 năm sau), vợ chồng tô? thường lặn sông dùng chĩa đ?nh ba bắt tôm, còn mùa nước đục thì đ? cào lướ? cá. Vợ chồng tô? có con nhỏ nên không thể đ? ban ngày. Ban đêm chúng ngủ, ha? vợ chồng âm thầm đ? làm, đến sáng sớm được bao nh?êu tôm cá lạ? bán vộ? cho thương lá?, cốt sao để có t?ền lo được cho cả sáu m?ệng ăn”.
Ngô? nhà của chị Tuyết Ma?
Nghề ăn trên sông nước, ngườ? vạn chà? lo nhất là con gặp “hà bá”. Gần như năm nào, “thủy thần” cũng cướp đ? s?nh mạng của một và? đứa trẻ xóm chà?. Có bé mớ? ba tuổ? rơ? xuống sông, trô? mất xác kh? cả nhà đang ăn cơm, trò chuyện. Nh?ều ngườ? nhìn thấy con mình ngã xuống nước, lao theo để vớt con, nhưng vẫn không kịp cứu con.
Và để đảm bảo an toàn cho các cháu nhỏ, cha mẹ chúng đã có những b?ện pháp khá độc đáo để cách ly con mình vớ? “thủy thần” như mặc áo phao hoặc cột phao, tú? hơ?, can nhựa vào ngườ? trẻ, hoặc phòng ngừa rủ? ro bằng cách “tró?, xích” con nhỏ vào mạn thuyền, bàn ghế trong nhà bè...
Chị Tuyết Ma? ngậm ngù? cho b?ết: “Làm đêm, con ngủ say, mình yên tâm nhất. Còn nếu làm ban ngày thì tô? phả? lấy dây dù quấn quanh bụng con, hoặc luồn dây vào ha? ống tay áo qua va? và sau gáy, rồ? buộc vào cột trên bè. Những lúc vợ chồng đ? ghe cào cá, tô? luôn có một sợ? dây ở g?ữa ghe để buộc con vào cho yên tâm hơn, chứ tầm tuổ? này ,chúng rất thích nghịch nước, chỉ bất cẩn một chút là sẽ hố? hận cả đờ?.
Lúc đầu bị cột như thế, chúng khóc la dữ lắm, nhưng r?ết rồ? cũng quen. Nh?ều kh? nghĩ cũng tộ? ngh?ệp con, vì không được tự do thoả? má? kh? chơ? đùa, nhưng để đảm bảo an toàn cho chúng thì không còn cách nào khác. Mấy đứa con của tô?, đứa nào vừa b?ết lật, b?ết bò là tô? đều phả? buộc vào cột nhà thuyền cho chắc ăn”.
Những đứa bé được “trang bị” kh? mẹ vắng nhà
Ký ức buồn của dân vạn chà?
Dù đã “tró?” con rất cẩn thận nhưng những cá? chết thương tâm vẫn xảy ra. Ngườ? ở làng vạn chà? này a? cũng nhớ trường hợp đứa con ha? tuổ? của g?a đình chị Nguyễn Thị Nga (31 tuổ?) bị rơ? xuống sông cách đây ba năm. Chị Nga vẫn còn nguyên nét bàng hoàng, đau xót ch?a sẻ: “Lúc đó, cháu chỉ mớ? lẫm chẫm b?ết đ?. Tô? nghĩ, cháu không thể trèo ra được phía ngoà? mạn thuyền. Tô? vừa tắm cho cháu xong, vào phòng lấy quần áo cho cháu, kh? quay trở ra thì cũng là lúc cháu chạy ra phía mép ngoà? mạn thuyền rồ? bất ngờ rơ? xuống nước. Vừa la lớn cầu cứu, tô? vừa lao ngay xuống sông. Nhưng kh? cùng vớ? mấy ngườ? hàng xóm vớt được lên thì cháu đã chết vì ngạt nước, cả đờ? tô? ân hận vì đ?ều đó”.
Cũng trong hoàn cảnh tương tự, chị Nga nhớ lạ? một trường bất cẩn khác mớ? xảy ra chưa lâu ở làng vạn chà? này: “Hôm ấy, chị G. đang nằm trông đứa con nhỏ vừa b?ết bò, một lúc sau thấy mỏ?, chị đã dặn đứa con gá? trông em, nhưng rồ? sau đó, con gá? chị cũng ngủ th?ếp đ?. Đến kh? chị g?ật mình tỉnh dậy thì đã chẳng thấy con đâu, cuống cuồng cùng mọ? ngườ? bơ? lặn tìm con, mấy t?ếng sau mớ? phát h?ện được th? thể của cháu bị trô? một đoạn khá xa”. Đứa con tra? thứ ha? của chị Nga hơn ha? tuổ?, cháu rất h?ếu động và nhanh nhẹn kh?ến vợ chồng chị luôn phả? để mắt đến con hơn.
Mênh mông sông nước làng chà?
Từ căn nhà sát mé sông, nhìn ra làng vạn chà? mênh mông sóng nước, ông Nguyễn Văn Long (65 tuổ?, cha ruột của chị Nga), ch?a sẻ: “Nhà nổ? g?ữa sông nước sâu nên chỉ cần sơ sẩy là trẻ bị rơ? xuống nước. Những năm qua đã xảy ra rất nh?ều vụ chết đuố? của trẻ ở khúc sông này”. Nhìn hình ảnh lũ trẻ xóm chà?, đứa nào cũng lếch thếch cá? can nhựa, tú? khí, phao, tưởng rằng chúng sẽ khó chịu, nhưng có lẽ do đã thành thó? quen nên chúng cũng gần như thích ngh? vớ? v?ệc “bất thường” này. Đứa con tra? của chị Nga dù còn chưa nó? sõ? nhưng cháu có thể tự buộc ch?ếc phao nhỏ vào áo một cách rất thành thục, sau đó cháu lạ? nô đùa, chạy nhảy...
Cá? nghề sông nước cứ thế truyền từ đờ? này qua đờ? khác, tuy nh?ên, ma? này kh? nguồn cá tôm cạn k?ệt, v?ệc đánh bắt đương nh?ên sẽ khó khăn hơn. Cuộc sống của các g?a đình làng vạn chà? sẽ không đảm bảo được, lúc đó các cháu nhỏ lạ? phả? bươn chả? lên bờ bán vé số, nhặt ve cha?, hay đ? làm công nhân... Ngườ? dân ở đây chỉ nghĩ được có thế, còn chuyện một lần được đến trường chỉ là g?ấc mơ của lũ trẻ.
Tương la? lũ trẻ về đâu…? Ch?a tay làng vạn chà?, hình ảnh những đứa trẻ ngây thơ đùa g?ỡn vớ? sông nước vẫn mã? ám ảnh tô?. Dòng sông vẫn dịu dàng chạy về phía b?ển, còn tương la? bọn trẻ sẽ về đâu trong cuộc đờ? này? |
TÔ HƯƠNG SEN (NĐT)
