Còn những đám “cướp” khác to gấp tỷ lần, gây th?ệt hạ? gấp hàng tỷ lần mà không a? chụp được ảnh, bắt được tận tay day tận trán, thì chúng ta sẽ còn cảm thấy bất lực b?ết bao nh?êu?
Suốt tuần qua, vụ ngườ? dân đổ xô cướp b?a của một ch?ếc xe tả? bị ta? nạn ở B?ên Hòa (Đồng Na?) đã trở thành tâm đ?ểm của sự xấu hổ cho những ngườ? có h?ểu b?ết trong xã hộ?. Thậm chí có ngườ? xấu hổ tớ? mức phả? làm khẩu h?ệu g?ăng ngay tạ? chính nơ? xảy ra ta? nạn để bày tỏ thá? độ của mình.
Ngườ? đàn ông g?ăng khẩu h?ệu xấu hổ vì vụ cướp b?a ở Đồng Na?.
Bức ảnh chụp một ngườ? đàn ông không nhìn rõ mặt đang căng một khẩu h?ệu trên có gh? dòng chữ: “Là dân B?ên Hòa, là ngườ? V?ệt Nam tô? thấy xấu hổ thay cho những a? đã “cướp và? lon b?a” ở đây trưa ngày 14/2”.
Có lẽ đây là khẩu h?ệu để bày tỏ sự xấu hổ hy hữu trong lịch sử, rất đáng để chúng ta phả? suy nghĩ và cảm ơn ngườ? v?ết nên câu khẩu h?ệu này.
Chăng một câu khẩu h?ệu như vậy, hẳn là vì tác g?ả của nó đã “hết chịu nổ?” cá? thó? “hô? của” theo k?ểu cướp cạn của ngườ? V?ệt, nào là b?a, dưa hấu, xăng dầu, t?ền bạc… cứ cá? gì bị đổ ra đường là ngườ? ta xông vào tranh cướp, hồn nh?ên ngu muộ?, chẳng cần b?ết tớ? nỗ? buồn hay hoàn cảnh ngườ? gặp nạn.
Đương nh?ên hành động hô? của kh?ến chúng ta bất bình, phẫn nộ, bức xúc, xấu hổ…nhưng kh? cảm xúc đó qua rồ?, cá? còn đọng lạ? lâu hơn cả nỗ? xấu hổ là nỗ? đau, đau vì dân trí của phần đông ngườ? dân còn quá thấp.
Vì dân trí thấp nên họ hồn nh?ên phạm tộ? mà không b?ết, hồn nh?ên bộc lộ những thó? xấu của con ngườ? một cách cũng thật… hồn nh?ên. Có a? nhìn thấy của cả? mà không tham? Có a? nhìn thấy đồ ăn thức uống mà cá? bản năng s?nh tồn và sợ hã? sự đó? khát không trỗ? dậy?
Nhưng con ngườ? khác con vật ở chỗ có ý thức về những v?ệc mình làm. Và trên cả, con ngườ? có những ràng buộc của luật tục cộng đồng, những thỏa thuận hy s?nh một phần quyền tự nh?ên để trở thành công dân, chịu sự đ?ều chỉnh của khế ước xã hộ? mà cao nhất và cơ bản nhất là H?ến pháp.
Một xã hộ? được đánh g?á là văn m?nh kh? mỗ? cá nhân trong xã hộ? đó b?ết chấp hành và thượng tôn pháp luật, b?ết ứng xử đúng vớ? đạo lý làm ngườ?. Hàng ngày chúng ta cứ ra rả nó? về một “xã hộ? văn m?nh” như một con vẹt máy, nhưng cứ nhìn vào những vụ hô? của thế này, đủ thấy chúng ta còn cách ha? chữ “văn m?nh” một quãng đường xa vờ? vợ?.
Vậy a? phả? chịu trách nh?ệm về tình trạng dân trí thấp dẫn đến những cư xử theo k?ểu mọ? rợ và “phản văn m?nh” như thế này? Câu hỏ? đó có lẽ tự mỗ? ngườ? chúng ta đều dễ dàng tìm ra đáp án.
Vì vậy, tô? cảm ơn ngườ? đã g?ăng ra câu khẩu h?ệu “tô? xấu hổ” ở ngay h?ện trường vụ cướp b?a một và? ngày trước, vì đó là ngườ? đã nó? thay cho chúng ta nỗ? xấu hổ này.
Nhưng còn nỗ? đau vì những hành xử dướ? chuẩn mực do dân trí thấp của đồng bào mình, thì a? có thể g?ả? quyết thay cho chúng ta?
Nhìn vào những bức ảnh chụp đám ngườ? hồn nh?ên cướp b?a hả hê lễ mễ kh?êng ch?ến lợ? phẩm của một vụ cướp cạn g?ữa ban ngày, chúng ta thấy bất lực và bức xúc. Nhưng còn những đám “cướp” khác to gấp tỷ lần, gây th?ệt hạ? gấp hàng tỷ lần mà không a? chụp được ảnh, bắt được tận tay day tận trán, thì chúng ta sẽ còn cảm thấy bất lực b?ết bao nh?êu?
Trong cuộc đờ? này, chẳng có xuất h?ện nào là ngẫu nh?ên cả, tất cả mọ? sự vật, h?ện tượng đều có nguyên do, đều vì A mà có B, đều từ A mà s?nh ra B. Vì vậy, có thể nó? cá? đám cướp b?a nho nhỏ k?a xảy ra là vì có những đám cướp khác to lớn khủng kh?ếp hơn, mà chúng ta đều đã khoanh tay bất lực. Vì những ngườ? chịu trách nh?ệm “g?áo dân” đã vô trách nh?ệm, đã để cho ngườ? dân rơ? vào tình trạng đáng xấu hổ này.
Nhìn những bức ảnh về vụ cướp b?a này, về vụ đám dân phòng cậy đông ngang nh?ên đánh đập một ngườ? bán rong ngã lăn ra ngất trên đường phố, về đứa trẻ 8 tuổ? phả? chèo thuyền đưa ha? em nhỏ đến trường, về những dốt nát, ngu muộ?, xấu xa, độc ác hàng ngày xảy ra trong xã hộ?, chúng ta xót xa và xấu hổ.
Nhưng còn những a? đó, có trách nh?ệm cao hơn, họ phả? b?ết xấu hổ và nhục nhã hơn chúng ta nh?ều mớ? phả? chứ? Nhưng chỉ có sự ?m lặng theo k?ểu “ăn t?ền”.
Vì vậy chúng ta đừng chỉ b?ết xấu hổ về vụ cướp b?a, còn nh?ều thứ khác đáng để xấu hổ, đáng để đau hơn kh? nghĩ về cuộc sống của chúng ta h?ện nay.
Cho nên, tô? vô cùng trân trọng những ngườ? có tâm, thay vì cúng vào chùa một pho tượng Phật hàng chục tỷ đồng, họ dành t?ền để xây thêm một ngô? trường.
Những ngườ? nghèo hơn thì gom góp và? đồng cho lũ trẻ nông thôn, m?ền nú? m?ếng thịt, bát gạo để chúng có thể no bụng yên tâm mà ngồ? học con chữ. Những trí thức thành đạt đang bắt tay vào lập nh?ều tủ sách cho làng quê mình…
Mỗ? chúng ta phả? góp phần làm sao để dân trí cao hơn, kha? sáng cho đồng bào mình để họ có cuộc sống tốt đẹp hơn và trá? t?m b?ết yêu thương- như khát vọng cả đờ? nhà chí sĩ Phan Chu Tr?nh đeo đuổ?. Có như vậy thì mớ? không còn những đám cướp hồn nh?ên và cả những sự ?m lặng ngang nh?ên.
Theo Đất V?ệt
