Lịch sử nghề yến sào tại Khánh Hòa

Thủy tổ nghề yến sào

Theo tài liệu lịch sử còn lưu tại Khánh Hòa, năm 1328, trong một chuyến công cán phương Nam, Đề đốc thủy quân nhà Trần Lê Văn Đạt cùng đoàn quân gặp bão lớn nên thuyền phải dạt vào đảo Hòn Tre. Tại đây ông tình cờ phát hiện các đảo yến ở vùng biển đảo Bình Khang, thuộc tỉnh Khánh Hòa ngày nay. Sau đó ông đã ở lại cai quản vùng đất này. Với tầm nhìn chiến lược của một vị trướng, ông liền thành lập các đội thủy quân để tổ chức bảo vệ, khai thác và phát triển nguồn tài nguyên rất quý này. Nghề yến sào nước ta cũng ra đời từ đó và ông được người đời sau suy tôn là Thủy tổ ngành nghề yến sào Việt Nam.

Những người có công kế nghiệp Thủy tổ nghề yến là An phủ sứ Bình Khang Lê Văn Quang (sinh năm Kỷ Hợi 1719, hậu duệ đời thứ 21 của Thủy tổ Lê Văn Đạt) và con gái là bà Lê Thị Huyền Trâm, sinh năm Quý Dậu 1753. Dưới thời Tây Sơn, bà Lê Thị Huyền Trâm được giao chỉ huy đội thủy quân tại Dinh Bình Khang kiêm tổng quản quần đảo Hòn Tre và các sở lưới đăng, các đảo yến. Bà đã tổ chức khai thác, xuất khẩu yến sào làm nguồn tài chính, hậu cần, quân nhu… cho nhà Tây Sơn. Năm 1788, bà được phong chỉ huy liên quân thủy bộ trấn thủ một số vùng biển trọng yếu.

Ngày 10.5, năm Kỷ Sửu 1793, trong cuộc chiến bảo vệ chủ quyền lãnh hải tổ quốc và các đảo yến, Đại đô đốc Lê Thị Huyền Trâm cùng An phủ sứ Bình Khang Lê Văn Quang đã anh dũng hy sinh. Người dân đã suy tôn bà Lê Thị Huyền Trâm là Bảo yến đảo chủ Thánh Mẫu, lập miếu thờ bà trên các đảo yến. Từ đó, ngày 10.5 âm lịch, người dân địa phương lại long trọng tổ chức cúng giỗ Thánh Mẫu Lê Thị Huyền Trâm và tướng sĩ Tây Sơn hy sinh năm nào. Dịp này, lễ hội Yến sào Khánh Hòa được tổ chức để ghi nhớ công ơn các bậc tiền bối ngành nghề yến sào và những người đã ngã xuống để bảo vệ quê hương.

Những người kế tục

Tháng 11.1990, Công ty Yến sào Khánh Hòa được thành lập, trực thuộc UBND tỉnh Khánh Hòa – là đơn vị duy nhất được phép quản lý, khai thác và kinh doanh các sản phẩm yến đảo thiên nhiên Khánh Hòa. Từ tháng 10 năm 2009, Công ty chính thức đổi thành Công ty TNHH Nhà nước MTV Yến sào Khánh Hòa.

Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, nghề yến sào Khánh Hòa vẫn được duy trì và phát triển như ngày hôm nay là nhờ công lao của các bậc tiền bối đã truyền nghề cho lớp trẻ. Cứ như thế, từ đời này qua đời khác mà đội quân khai thác yến sào tồn tại.

Hơn 20 năm qua, công nghệ thu hoạch sản phẩm yến sào và quy trình quản lý hang đảo ở Khánh Hòa ngày càng được hoàn thiện ở trình độ cao trên nền tảng nghiên cứu khoa học và bí quyết kỹ thuật truyền thống. Công ty Yến sào Khánh Hòa đã được cơ quan thực thi công ước quốc tế về các loài động vật quý hiếm (CITES) khẳng định là nhà quản lý, khai thác và phát triển bền vững nguồn tài nguyên Yến sào tốt nhất Đông Nam Á. Công nghệ thu hoạch sản phẩm Yến sào và quy trình quản lý hang đảo yến của Công ty rất khoa học, được đánh giá vượt trội so với các nước khác.

Hiện nay, Công ty Yến sào Khánh Hòa quản lý 32 đảo yến với 162 hang yến trải dài từ huyện Vạn Ninh đến Cam Ranh; 20 đơn vị trực thuộc và 3 công ty cổ phần thành viên; trên 1.000 nhà phân phối, đại lý trong nước và quốc tế, chiếm giữ thị phần khai thác yến sào từ các đảo yến thiên nhiên lớn nhất Việt Nam. Yến sào Khánh Hòa đã khẳng định vị thế thương hiệu trên thị trường trong nước và quốc tế với nhiều danh hiệu, bằng khen cao quý của Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa; được tặng thưởng Huân chương lao động hạng 2 và các giải thưởng từ các tổ chức uy tín: Sao vàng đất Việt, Giải vàng Chất lượng, Thương hiệu mạnh Việt Nam, Cúp vàng thương hiệu nhãn hiệu, Hàng Việt Nam chất lượng cao, top 10 thương hiệu Việt uy tín, top 500 Doanh nghiệp lớn nhất Việt Nam, top 10 Doanh nghiệp tăng trưởng nhất Việt Nam, Giải thưởng Thương hiệu dịch vụ Việt Nam,Sản phẩm vàng vì sức khỏe cộng đồng. Đặc biệt, Công ty nhận được các giải thưởng quốc tế là Thương hiệu nổi tiếng ASEAN, Cúp vàng thương hiệu uy tín của ASEAN, thương hiệu xanh Đông Nam Á, Thương hiệu vì sự phát triển cộng đồng ASEAN.                                                                                              

Để tôn vinh các bậc thủy tổ ngành nghề yến sào, Công ty Yến sào Khánh Hòa đã đề nghị đặt tên đường ở TP.Nha Trang mang tên Đề đốc Lê Văn Đạt, An phủ sứ Bình Khang Lê Văn Quang và Đại đô đốc Lê Thị Huyền Trâm. Hội Sử học tỉnh Khánh Hòa cho rằng đề nghị phù hợp với nguyện vọng của thế hệ hậu sinh ngành nghề yến sào và tín ngưỡng tâm linh của người dân địa phương. 

Để biết thêm thông tin, vui lòng liên hệ:

CÔNG TY TNHH NN MTV YẾN SÀO KHÁNH HÒA

Địa chỉ: 248 Thống Nhất, Thành phố Nha Trang, Tỉnh Khánh Hòa

Website: www.yensaokhanhhoa.com.vn

Điện thoại: 058 3822 472                  Fax: 058 3829 267