Gạo Séng Cù là một trong trong những đặc sản nổi tiếng thơm ngon ở Việt Nam. Gần đây, nhiều tài khoản mạng xã hội còn quảng cáo có loại Séng Cù non, Séng Cù cốm, Séng Cù xanh.
Người bán quảng cáo loại gạo này làm từ lúa Séng Cù non, nấu cơm lên có mùi thơm như cốm. Gạo Séng Cù xanh mỗi năm chỉ có trong 1 tháng, là loại gạo được thu hoạch lúc hạt gạo căng nhưng chưa chín hẳn.
Lý do gạo Séng Cù có màu xanh cốm bắt mắt, người bán giải thích là do người dân thu hoạch sớm và không phơi già nắng. Hạt gạo còn nguyên màu xanh như cốm, ăn có vị ngọt, thơm ngậy khác biệt.
Để có được loại gạo này, người bán phải đi thu gom trong các bản làng, mỗi nhà chỉ mua được vài kg nên gạo có giá thành cao hơn gạo Séng Cù thông thường, khoảng 37.000 - 45.000 đồng/kg.
Chia sẻ trên báo Vietnamnet, chị Đinh Thị Thu Hằng ở Hai Bà Trưng (Hà Nội) cho biết đã quyết định mua 5kg gạo Séng Cù xanh với giá 37.000 đồng/kg về ăn thử. Bởi, chị lướt “chợ mạng”, tham gia các diễn đàn của các chị em mê nội trợ thấy ai ai cũng nói về loại gạo xanh này. Nhiều người khen cơm ngon, dẻo.
Lúc nhận hàng, nhìn bằng mắt thường cũng có thể thấy gạo có màu xanh lá mạ, mùi rất thơm. Lúc vo gạo nấu cơm thì lại thấy nước màu xanh, còn gạo thì trắng, nấu chín cơm vẫn mềm dẻo. “Tôi thật sự băn khoăn không biết gạo này được nhuộm màu hay không”, chị Hằng chia sẻ.
Khẳng định trên báo Sức khỏe và Đời sống, ông Lê Thanh Hoa, Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Mường Khương (Lào Cai), khẳng định thông tin nhiều cá nhân, đơn vị bán hàng online rao bán gạo Séng Cù xanh Mường Khương là hoàn toàn giả mạo nguồn gốc, xuất xứ. Mường Khương không có gạo Séng Cù xanh.
Thực tế, loại gạo Séng Cù xanh được rao bán trên các trang mạng xã hội là do nhuộm. Màu nhuộm tùy từng cơ sở xay xát, có nơi dùng lá dứa (lá nếp) tươi xay xát cùng thóc nhưng có nhược điểm là gạo dễ mất màu, mất mùi, khó bảo quản. Có nơi sẽ dùng tinh dầu và màu thực phẩm để tạo ra gạo có màu xanh. Vì thị hiếu người tiêu dùng (các điểm bán lẻ) thích gạo xanh nên các cơ sở xay xát tạo ra sản phẩm theo nhu cầu. Nếu mua số lượng lớn, các cơ sở này đều tư vấn nên chọn mua gạo xát mộc có màu trắng ngà hoặc trắng đục thường thấy để bảo quản tốt hơn. Nếu mua gạo xanh, thì chỉ nên mua số lượng nhỏ hơn, được đóng túi, hút chân không từ 2 - 5 - 10 kg.
Theo thống kê của Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản tỉnh Lào Cai, Séng Cù là gạo đặc sản đã được bảo hộ chỉ dẫn địa lí, được canh tác chủ yếu tại 2 địa phương Bát Xát và Mường Khương. Sản lượng Séng Cù mỗi năm đạt khoảng 10.000 tấn. Trên địa bàn toàn tỉnh hiện có hơn 100 cơ sở xay xát, chế biến gạo Séng Cù. Gạo Séng Cù có hình thái đặc trưng là hạt gạo thuôn dài, bụng tròn, hạt gạo có màu trắng ngà hoặc trắng trong tùy vào hình thức phơi, sấy.
Gạo Séng Cù là đặc sản nổi tiếng của Mường Khương, chỉ có 2 loại. Thứ nhất là loại gạo hạt trong, do bà con xay xát từ lúa được phơi dưới nắng nhẹ, có màu rất đẹp. Nhược điểm là không bảo quản được dài ngày. Nhiều gia đình muốn ăn loại gạo này phải đóng gói, hút chân không để trong tủ lạnh.
Thứ 2 là loại gạo Séng Cù hạt màu trắng đục, giống như gạo nếp, xay xát từ lúa được phơi nắng già, khi xát ra có thể bảo quản dài ngày.
Theo cơ quan chức năng, hiện chưa có bất cứ cơ sở nào, được cấp chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm với sản phẩm gạo Séng Cù xanh. Theo quy định, các sản phẩm trước khi đưa ra ngoài thị trường để lưu thông, thì phải đảm bảo các điều kiện cơ bản về an toàn thực phẩm, quy chuẩn chất lượng phải được công bố…
Mới đây, Đội Quản lý thị trường số 1 (Cục Quản lý thị trường Lào Cai) phối hợp với Công an huyện Mường Khương kiểm tra đột xuất cơ sở kinh doanh lúa và một số nông sản tại thôn Na Đẩy (Mường Khương, Lào Cai) do ông Lục Văn Khón làm chủ. Tại thời điểm kiểm tra, lực lượng chức năng phát hiện gia đình ông Khón đang chỉ đạo một số lao động xay xát gạo Séng Cù và dùng lá dứa nghiền nhỏ nhuộm xanh gạo để bán cho khách hàng. Qua kiểm tra giấy phép kinh doanh, gia đình ông Khón không đăng ký hành nghề xay xát, chế biến mà chỉ hành nghề kinh doanh nông sản. Bên cạnh đó, cơ sở đã tự ý xay xát và nhuộm gạo Séng Cù không đúng quy định để bán ra thị trường. Ông Khón khai nhận, ngày 8/11 có khách hàng đến đặt cơ sở của ông chế biến 20kg gạo Séng Cù màu xanh nên ông đã đi mua lá dứa về để chế biến, bán cho khách hàng. Chưa kịp trộn và đóng túi thì bị lực lượng chức năng phát hiện, xử lý. Đội Quản lý thị trường số 1 đã lập biên bản vi phạm hành chính đối với ông Khón, đồng thời ra quyết định phạt 7,5 triệu đồng do vi phạm quy định về đăng ký kinh doanh. |
Vân Anh (T/h)
