Xem hỏa táng, cúng 'ma khô' ở Tây Bắc

(ĐS&PL) - Cũng như cộng đồng dân tộc Thái, người Thái đen ở Văn Chấn, Yên Bái có tục hỏa táng thi hài người đã chết tồn tại từ ngàn đời nay.

Cũng như cộng đồng dân tộc Thái, người Thái đen ở Văn Chấn, Yên Bái có tục hỏa táng thi hài người đã chết tồn tại từ ngàn đời nay.

Người Thái sống chủ yếu ở các tỉnh vùng Tây Bắc Việt Nam, với số dân đông thứ 3 trong số 54 dân tộc.

Đến nay người Thái vẫn gìn giữ được nhiều phong tục, tập quán độc đáo mà trong đó phải kể đến tục hỏa táng trong việc tang lễ với quan niệm cái chết không phải sự kết thúc mà là tiếp tục một kiếp sống ở nơi khác được gọi là "mường trời".

Cũng như người Thái, mỗi dân tộc sống ở các tỉnh Tây Bắc đều có những phong tục riêng, độc đáo.

Người H' Mông ở Hà Giang có tục cúng ma khô (hay còn gọi là lễ tôn hồn) sau khi người chết đã được chôn cất đúng 13 ngày, ngày làm tang lễ, chôn cất người H' Mông gọi là lễ cúng ma tươi. Lễ cúng ma khô gần giống như người Kinh làm 49 ngày cho người đã khuất.

Những phụ nữ người Thái đen trong dòng họ mặc trang phục sặc sỡ trong lễ tang ông Quàng Văn Xôm ở xã Chiềng Hạc, Yên Châu Sơn La.

Thi hài được quấn bằng nhiều lớp vải thổ cẩm và được khiêng ra nơi hỏa táng. Trên đường đi, người trong dòng họ liên tục nằm ra đất với quan niệm tạo cây cầu để những người khiêng thi hài bước qua.

Quan tài đưa thi hài cụ Đồng Thị Hon ở xã Phúc Sơn, Văn Chấn, Yên Bái ra "rừng ma" khá đơn giản, chỉ bằng những thanh tre, nứa.

Phong tục xưa của người Thái quy định gỗ dùng hỏa táng phải là gỗ si hay gỗ cây đa nhưng nay dùng cả gỗ xoan.

Khối gỗ được xếp 7 tầng với người nam, 9 tầng với người là nữ ứng với số vía theo quan niệm người Á Đông.

Sau khi hoat táng, rượu sẽ được đổ vào đống tro để dễ nhặt ra xương. Xương được cho vào bình, lọ gốm và chôn xuống ngôi mộ đã được chuẩn bị sẵn.

Lễ cúng ma khô sau 13 ngày lễ tang cụ Mùa Thị Váng ở thôn Cảu Há, xã Cán Tỷ, Quản Bạ, Hà Giang.

Lễ cúng ma khô do một thầy cúng làm chủ buổi lễ trong tiếng trống, khèn ai oán tiễn đưa linh hồn người đã khuất về với tổ tiên.

Lễ cúng ma khô không thể thiếu "cẩu vá" tượng trưng cho người đã khuất. Trong "cẩu vá" có đặt 3 chiếc bánh ngô nếp, quả trứng, chén rượu và một ống tre dùng để gọi hồn.

Sau những nghi thức tiến hành trước sân, người đã khuất được tượng trưng bằng "cẩu vá" được mời vào trong nhà làm lễ.

Con cháu quây quần xung quanh "cảu vá" khóc thương tiễn đưa người đã khuất về với tổ tiên.

Bà con, hàng xóm đến chia buồn cùng gia chủ bằng những nghi thức quỳ theo truyền thống.

Người thổi khèn, kèn vừa ngân lên những điệu ai oán vừa thực hiện các điệu múa chui qua chiếc trống trong khi tiếng trống vẫn vang lên cùng hòa điệu.