Tuyến giáp là tuyến nội tiết vô cùng quan trọng của cơ thể, giữ vai trò thiết yếu trong việc chuyển hóa và phát triển.
Bất kỳ bất thường nào của tuyến giáp cũng gây ảnh hưởng không nhỏ tới người bệnh. Cùng Bác sĩ giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn tìm hiểu một số bệnh lý ở tuyến giáp thường gặp.
Bệnh tuyến giáp là gì?
Tuyến giáp là tuyến nội tiết nằm ở phía trước cổ (nằm trước khí quản), có chức năng tiết, dự trữ và giải phóng hai hormon là T4 (Thyroxine) và T3 (Tri-iodo-thyroxine). Rối loạn tuyến giáp có thể là nguyên nhân gây tiết ra quá nhiều hoặc quá ít hormon. Phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh tuyến giáp bao gồm những người đã hoặc đang có bệnh tự miễn (như đái tháo đường).
Chức năng của tuyến giáp
Tuyến giáp giữ chức năng điều hành việc trao đổi chất của cơ thể. Khi tuyến giáp hoạt động bình thường, nhịp độ trao đổi chất trong cơ thể luôn ổn định, không quá nhanh hay quá chậm. Điều khiển tuyến giáp chính là tuyến yên (một tuyến nằm trong não bộ). Tuyến yên sản sinh ra hormon kích thích tuyến giáp (TSH), hormon này sẽ thông báo cho tuyến giáp để tiết hormon khi cần.
Chẩn đoán bệnh tuyến giáp
Chẩn đoán bệnh tuyến giáp dựa vào triệu chứng, khám lâm sàng và xét nghiệm. Các triệu chứng của bệnh lý tuyến giáp rất dễ bị nhầm lẫn với triệu chứng của các vấn đề sức khỏe khác. Khi nuốt, tuyến giáp sẽ di chuyển, nhờ đó giúp việc thăm khám dễ dàng hơn. Vì vậy, các bác sĩ thường yêu cầu người bệnh nuốt khi thăm khám lâm sàng. Bên cạnh thăm khám tuyến giáp, bác sĩ có thể sẽ khám da, mắt, kiểm tra cân nặng và nhiệt độ cơ thể.
Các xét nghiệm chẩn đoán bệnh tuyến giáp
Những xét nghiệm có thể giúp tìm ra nguyên nhân chính xác của vấn đề về tuyến giáp:
- Siêu âm tuyến giáp.
- Xạ hình tuyến giáp.
- Kỹ thuật xét nghiệm Y học xét nghiệm máu.
Trong phương pháp xạ hình tuyến giáp, người bệnh được uống một lượng nhỏ đồng vị iod phóng xạ. Sẽ có một camera đặc biệt phát hiện những vùng tuyến giáp hấp thụ phóng xạ iod này. Kết quả xạ hình cho thấy những vùng tuyến giáp giảm hoặc tăng hoạt động. Không chỉ định xạ hình tuyến giáp cho phụ nữ có thai.
Bệnh suy giáp
Tuyến giáp không tiết ra đủ hormon để duy trì chuyển hóa bình thường của cơ thể, dẫn tới suy giáp.
Nguyên nhân gây suy giáp
Nguyên nhân thường gặp của suy giáp là viêm tuyến giáp, trong đó tuýp phổ biến nhất là viêm tuyến giáp Hashimoto. Ở bệnh nhân viêm tuyến giáp, hệ miễn dịch nhầm tưởng các tế bào tuyến giáp là những kẻ xâm nhập gây hại cho cơ thể. Khi đó, cơ thể sản sinh các tế bào bạch cầu phá hủy tuyến giáp. Đồng thời, tuyến yên giải phóng hormon TSH, kích thích tuyến giáp tiết thêm hormone giáp. Nhu cầu này khiến tuyến giáp to dần, gọi là bướu giáp. Ngoài viêm tuyến giáp, chế độ ăn thiếu iod cũng là nguyên nhân dẫn đến suy giáp.
Các triệu chứng của bệnh suy giáp
Các triệu chứng của bệnh suy giáp thường khởi phát và phát triển từ từ. Một số triệu chứng thường gặp gồm mệt mỏi, lờ đờ, tăng cân, ăn không ngon, kinh nguyệt thay đổi, giảm ham muốn, dễ bị lạnh, táo bón, nhức mỏi cơ bắp, phù quanh mắt, móng giòn, dễ gãy, rụng tóc.
Điều trị suy giáp
Hầu hết bệnh nhân suy giáp được điều trị bằng phương pháp uống thuốc hormon tuyến giáp, tăng dần liều lượng cho đến khi hormon tuyến giáp trong máu đạt ngưỡng bình thường.
Bệnh cường giáp
Cường giáp là hệ quả của việc tuyến giáp sản sinh quá nhiều hormon tuyến giáp, khiến tốc độ chuyển hóa chất tăng bất thường.
Nguyên nhân gây cường giáp
Nguyên nhân gây bệnh cường giáp hay gặp nhất là bệnh Basedow. Bệnh thường ảnh hưởng nhiều nhất tới phụ nữ trong độ tuổi từ 20 - 40. Dấu hiệu ở giai đoạn trễ của Basedow là lồi mắt. Ngoài ra, bệnh nhân sau điều trị suy giáp, uống quá dư thừa hormon giáp có thể mắc bệnh cường giáp. Một nguyên nhân khác dẫn tới cường giáp là nhân giáp nóng, do những nhân này sản sinh ra lượng hormon tuyến giáp dư thừa.
Các triệu chứng của bệnh cường giáp
Các triệu chứng thường gặp bao gồm mệt mỏi, sút cân, lo lắng, tim đập nhanh, đổ nhiều mồ hôi, dễ bị nóng, kinh nguyệt thay đổi, nhu động ruột tăng, run rẩy.
Điều trị cường giáp
Bệnh nhân có thể được kê đơn thuốc kháng giáp để giảm số lượng hormon tuyến giáp tiết ra, thuốc chẹn beta để kiểm soát nhịp tim nhanh. Trường hợp những thuốc này không có tác dụng, bệnh nhân có thể được khuyên uống đồng vị iod phóng xạ liều mạnh hoặc một số trường hợp được điều trị bằng phương pháp phẫu thuật.
Bệnh nhân giáp
Nhân giáp là những khối u hình thành trong tuyến giáp. Khi người bệnh có nhân giáp, Bác sĩ sẽ chỉ định siêu âm, thậm chí làm thủ thuật như chọc hút tế bào tuyến giáp bằng kim nhỏ, hay sinh thiết, để xác định nhân giáp lành tính hay ác tính. Nếu không có tế bào ung thư, người bệnh sẽ được kê đơn thuốc điều trị thu nhỏ kích thước nhân giáp, hoặc được phẫu thuật cắt nhân giáp. Nếu tìm thấy tế bào ung thư, cần tiến hành điều trị theo phác đồ phù hợp. Ung thư tuyến giáp thường được điều trị thành công.
Hạnh Nhi
