Kẽm và canxi là hai trong số những loại khoáng chất rất quan trọng đối với sự phát triển thể lực cũng như trí tuệ của trẻ em, nhất là trong giai đoạn trước khi trẻ được 5 tuổi.
Một trong những nguyên nhân thường gặp nhất khiến trẻ còi xương và chậm phát triển là do thiếu kẽm trong cơ thể. Tuy nhiên nhiều trường hợp bố mẹ chưa biết cách bổ sung kẽm đầy đủ cho trẻ. Chúng ta cùng Bác sĩ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn tìm hiểu những điều cần lưu ý khi bổ sung kẽm và canxi cho trẻ.
Uống kẽm và canxi cùng lúc được không?
Canxi là một loại khoáng chất phổ biến và thông dụng trong số các nguyên tố có trong cơ thể người. Canxi đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình phát triển xương và răng, đồng thời còn đóng góp nhiều trong việc duy trì hoạt động của cơ bắp, giúp thông máu, phát tín hiệu cho các tế bào thần kinh và điều hòa một số loại hormon trong cơ thể. Kẽm là một khoáng chất vi lượng rất cần thiết, có ảnh hưởng nhiều đến sự chuyển hóa glucid, protein và acid nucleic. Khi cơ thể trẻ em bị thiếu kẽm sự tăng trưởng chiều cao và sự khoẻ mạnh của hệ thống miễn dịch cơ thể sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Không nên bổ sung đồng thời kẽm và canxi vì canxi làm tăng bài tiết kẽm gây giảm tỷ lệ hấp thu kẽm trong cơ thể. Nếu bổ sung kẽm và sắt cùng một lúc sẽ làm giảm hấp thu kẽm trong trường hợp hàm lượng sắt lớn hơn 25 mg/ngày. Bố mẹ nên lưu ý bổ sung sắt và kẽm cách xa nhau ít nhất 2 giờ và nên dùng kẽm trước để tránh bị cản trở sự hấp thu kẽm.
Liều lượng bổ sung kẽm cho trẻ
Nhu cầu kẽm đối với mỗi trẻ em ở từng giai đoạn phát triển là rất khác nhau. Theo tổ chức Y Tế Thế Giới (WHO) khuyến cáo thì nhu cầu kẽm cho trẻ được quy định như sau:
- Trẻ dưới 6 tháng tuổi: 2 mg/ngày.
- Trẻ từ tháng thứ 7 đến 12 tháng tuổi: 3 mg/ngày.
- Trẻ từ 4 đến 8 tuổi: 5 mg/ngày.
Liều lượng Bác sĩ khuyến cáo không nên dùng là không quá 150 mg kẽm mỗi ngày. Nếu bổ sung kẽm không hợp lý dẫn đến thừa kẽm trng cơ thể, trẻ có thể mắc phải một số những biến chứng phức tạp gây ảnh hưởng nhiều đến quá trình phát triển. Nếu trẻ được cung cấp kẽm quá nhiều trong thời gian kéo dài sẽ có thể gây ngộ độc lâu dài.
Bổ sung kẽm đúng cách như thế nào?
Có nhiều biện pháp để bổ sung kẽm đúng cách bố mẹ cần lưu ý để tránh gây ảnh hưởng đến tình trạng sức khỏe của trẻ bao gồm:
- Cần xây dựng chế độ ăn nhiều loại thực phẩm khác nhau cho bữa ăn của trẻ, đặc biệt các thực phẩm chứa nhiều kẽm, đồng thời thay đổi thói quen ăn uống giúp hấp thu kẽm tốt hơn.
- Khi trẻ chưa được 6 tháng tuổi nguồn bổ sung kẽm chính là từ sữa mẹ, tốt nhất nên nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ trong vòng 6 tháng đầu sau sinh và tiếp tục cho bú mẹ đến 24 tháng.
- Khi trẻ được 6 tháng tuổi trở lên có thể cho trẻ bổ sung kẽm thông qua thức ăn và thực phẩm bổ sung theo chỉ định của chuyên gia.
- Nếu bổ sung kẽm bằng các thuốc hay thực phẩm chức năng (thường dạng kẽm gluconat hoặc kẽm sulfat ) nên uống sau khi ăn 30 phút, dùng trong 2 - 3 tháng.
- Nếu bổ sung cả kẽm và sắt đồng thời thì lưu ý dùng cách nhau 2 tiếng để tránh tương tác.
- Không nên bổ sung đồng thời kẽm và canxi cùng một thời điểm vì canxi làm tăng bài tiết kẽm gây giảm tỷ lệ hấp thu kẽm trong cơ thể.
- Tăng khả năng hấp thụ kẽm nhờ tăng cường thực phẩm có nhiều vitamin C như rau xanh, hoa quả, chế biến như nảy mầm giá đỗ, lên men dưa chua giúp làm tăng hàm lượng vitamin C trong thực phẩm, đồng thời làm tăng hấp thu sắt và kẽm từ thức ăn.
- Cho trẻ sử dụng nhiều thực phẩm chứa kẽm như các loại thức ăn từ động vật, đặc biệt là thủy sản và hải sản.
- Nên cho trẻ ăn các loại thực phẩm bổ sung kẽm đúng cách bao gồm một số loại hạt nêm chứa kẽm, bánh quy chứa kẽm, bột mì hoặc mì tôm bổ sung kẽm trong các bữa ăn hàng ngày.
- Bố mẹ nên bổ sung kẽm cho trẻ, đặc biệt những trẻ biếng ăn chậm lớn, phụ nữ đang có thai hoặc phụ nữ cho con bú.
- Cần lưu ý bổ sung các thuốc chứa kẽm như gluconat kẽm hay sulfat kẽm, chú ý uống sau ăn 30 phút trong thời gian liên tục 2 đến 3 tháng.
- Cần điều trị tốt những bệnh có thể gây thiếu kẽm ở trẻ chẳng hạn như rối loạn tiêu hóa.
- Khi bổ sung kẽm cần lưu ý đồng thời bổ sung thêm vitamin A, B6, C cũng như photpho giúp làm tăng hấp thu kẽm.
- Khi dùng cả sắt và kẽm bố mẹ nên cho trẻ dùng kẽm trước, sắt sau vì sắt cản trở sự hấp thụ kẽm.
- Để giúp tăng cường sức đề kháng cho trẻ, bố mẹ nên tiêm chủng đúng lịch cho bé để giúp phòng ngừa các bệnh nhiễm khuẩn như sởi, bạch hầu, ho gà, uốn ván, lao, bại liệt, …
- Nên tẩy giun định kỳ cho trẻ 6 tháng một lần đối với những trẻ trên 2 tuổi.
Trên đây là những chia sẻ của Bác sĩ giảng viên Y sĩ đa khoa Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn chúc các bạn có một sức khỏe tốt.
Minh Hà
