Tết Thanh minh của người Tày, Nùng ở Cao Bằng còn được gọi với cái tên khác là Tết “so slam, bươn slam” tức mùng Ba tháng Ba (âm lịch) là một trong 3 ngày lễ quan trọng nhất trong năm.
Bà con nơi đây quan niệm, Tết Thanh minh là dịp để những người đã khuất như ông bà, cha mẹ và họ hàng thân thuộc được về gặp mặt con cháu.
Thế nên dù đang sinh sống, làm ăn ở muôn nơi, những người con của quê hương Cao Bằng đều sẽ sắp xếp công việc về tảo mộ trong ngày Tết Thanh minh để tỏ lòng hiếu kính với tổ tiên.
Mọi người, mọi nhà tấp nập đi tảo mộ, thắp hương cho tiên tổ trên các sườn đồi, thung lũng...
Đặc biệt, không thể thiếu những bó hương, nến, đèn dầu, vàng mã... sẽ được thắp lên mộ. Sau đó bà con mới kính cẩn thắp hương và bày cỗ, rót rượu khấn mời tổ tiên.
Xôi đăm đeng theo nghĩa thì có 2 màu, thế nhưng các gia đình thường làm thêm nhiều loại với nhiều màu sắc, thường gọi là xôi ngũ sắc, thường có các màu như: đỏ, xanh, đen, tím, vàng...
Ở Cao Bằng, phần lớn ngôi mộ của người Tày và Nùng được đặt trên đồi, núi xa nhà. Đó là lý do tại sao trong dịp Tết Thanh Minh, nhiều gia đình lại đến thăm và thụ lộc tại phần mộ của tổ tiên, cùng nhau ăn uống và quây quần.
Lễ tảo mộ đã trở thành nét đẹp văn hóa truyền thống của người Tày, Nùng ở Cao Bằng, tạo nên sự đậm đà bản sắc dân tộc ở miền đất địa đầu Tổ Quốc.
Thảo Ly
