Tết Hàn thực bày mâm và cúng thế nào cho đúng?


Thứ 2, 20/04/2015 | 03:25


Cùng sự kiện

(ĐSPL) – Từ lâu, Tết Hàn thực đã đi vào tiềm thức của mỗi người dân Việt, dù có đi xa tới đâu thì ngày 3/3 những người con xa xứ vẫn cố gắng trở về đoàn tụ với gia đình.

(ĐSPL) – Từ lâu, Tết Hàn thực đã đi vào tiềm thức của mỗi người dân Việt, dù có đi xa tới đâu thì vào ngày 3/3 âm lịch hằng năm, những người con xa xứ vẫn cố gắng trở về đoàn tụ với gia đình. Cũng vào những ngày này, người Việt lại làm mâm cúng mời tổ tiên về tham dự ngày lễ ý nghĩa này.

Nguồn gốc Tết Hàn thực bắt nguồn từ một điển tích ở Trung Quốc, tuy vậy Tết Hàn thực ở Việt Nam vẫn mang những bản sắc riêng biệt, đậm nét văn hóa người Việt.

Tương truyền, đời Xuân Thu ở Trung Hoa, vua Tấn Văn Công, gặp loạn phải bỏ nước lưu vong. Ông được Giới Tử Thôi phò giúp nên giành lại được ngôi báu. Tuy nhiên, khi phong thưởng cho người có công, ông lại quên Giới Tử Thôi. Khi ấy, Tử Thôi đưa mẹ vào núi Điền Sơn ở ẩn. Khi nhớ ra, Tấn Văn Công cho người đi tìm nhưng Giới Tử Thôi không chịu rời Điền Sơn ra lĩnh thưởng. Vua hạ lệnh đốt rừng để ép Giới Tử Thôi phải ra, nhưng ông nhất định không chịu tuân mệnh khiến cả hai mẹ con đều chết cháy. Vua thương xót, lập miếu thờ và hạ lệnh trong dân gian phải kiêng đốt lửa ba ngày, chỉ ăn đồ ăn nguội đã nấu sẵn để tưởng niệm (khoảng từ mồng 3.3 đến mồng 5.3 âm lịch hàng năm).

Từ đó ngày mùng 3/3 âm lịch hằng năm được coi là ngày Tết Hàn thực, nhằm tưởng nhớ đến công ơn dưỡng dục của những người đã khuất. Tuy có nguồn gốc từ Trung Quốc xa xưa như vậy nhưng khi về Việt Nam, Tết Hàn thực đã biến đổi phù hợp với bản sắc văn hóa của người Việt. Tết Hàn thực người Việt không kiêng lửa, mọi việc nấu nướng vẫn được thực hiện, chỉ có điều người Việt dùng bánh trôi - bánh chay cho Tết Hàn thực với ý nghĩa tượng trưng đó là những thức ăn nguội - hàn thực. Tết Hàn thực của người Việt không liên hệ tới Giới Tử Thôi mà những món ăn ngày này làm ra đều được cúng gia tiên với ý nghĩa con cháu đều hướng về tổ tiên, nguồn cội.

Đời sống - Tết Hàn thực bày mâm và cúng thế nào cho đúng?

Bánh trôi, bánh chay là đặc trưng của Tết Hàn thực của người Việt.

Trong dịp Tết Hàn thực, người người nhà nhà làm bánh trôi, bánh chay để lễ Phật, cúng gia tiên, thậm chí nhiều nơi cúng thần hoàng. Thay vì tên gọi chính thức, 3/3 âm lịch thường được người Việt gọi dân giã là Tết bánh trôi - bánh chay. Ngày Tết này hiện vẫn duy trì phổ biến ở miền Bắc Việt Nam, đặc biệt là các tỉnh xung quanh Hà Nội. Những chiếc bánh trôi được làm từ gạo nếp thơm phức được dâng cúng tỏ rõ lòng thành của con cháu đối với tổ tiên.

Theo cha ông hướng dẫn Tết Hàn thực gồm: Hương, hoa, trầu cau và 5 (hoặc 3) bát bánh trôi, 3 (hoặc 5 bát) bánh chay đặt gọn gàng nghiêm chỉnh lên bàn thờ tổ tiên.

Đời sống - Tết Hàn thực bày mâm và cúng thế nào cho đúng? (Hình 2).

Chúng ta cần hiểu rõ nguyên tắc bài khấn trong ngày Tết Hàn thực.

Tiếp đó là bài khấn, chúng ta phải tuân thủ nguyên tắc khấn thần ngoại trước, sau đó khấn thần nội sau. Nội dung bài cúng gồm nội dung sau:

Na mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Kính lạy: - Hoàng thiên hậu Thổ chư vị Tôn thần. 

- Ngài Bản cảnh Thành hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần.

- Tổ tiên, Hiển khảo, HIển tỷ, chư vị Hương linh (nếu bố, mẹ còn sống thì thay bằng Tổ khảo, Tổ tỷ).

Hôm nay là ngày…

Gặp tiết Hàn Thực, tín chủ con cảm nghĩ thâm ân trời đất, chư vị tôn thần, nhớ đức cù lao tiên tổ, mỗi niệm không quên. Do đó chúng con sắm sanh lễ vật, sửa sang hương đăng, trần thiết trà quả dâng lên trước án. 

Chúng con kính mời:

Ngài Bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại Vương. 

Ngài Bản xứ thần linh Thổ địa. 

Ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long mạch, Tài thần. 

Cúi xin giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật. 

Chúng con kính mời các cụ Tổ khảo, Tổ tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại trong họ, cúi xin thương xót con cháu giáng về linh sàng, chứng giáng tâm thành thụ hưởng lễ vật. 

Tín chủ con lại kính mời các vị vong linh, tiền chủ, hậu chủ ở trong nhà này, đất này, đồng lâm án tiền, đồng lai hâm hưởng, độ cho chúng con thân cung khang thái, bản mệnh bình an. Bốn mùa không hạn ách nào xâm, tám tiết hưởng vinh quang thịnh vượng. 

Giãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám. 

Cẩn cáo

Theo sách Văn khấn nôm truyền thống của NXB Thanh Hóa, khi cúng tổ tiên trong ngày Tết Hàn Thực (3/3 âm lịch).

Link nguồn: https://doisongphapluat.nguoiduatin.vn/dspl/tet-han-thuc-bay-mam-va-cung-the-nao-cho-dung-a27741.html