Theo The Guardian, tạp chí Sight and Sound thuộc Viện phim Anh (BFI) vừa công bố danh sách những bộ phim hay nhất mọi thời đại được bình chọn 10 năm một lần. Bộ phim điện ảnh Jeanne Dielman, 23 Quai du Commerce, 1080 Bruxelles (1975) đã vinh dự đứng đầu danh sách này.
Jeanne Dielman, 23 Quai du Commerce, 1080 Bruxelles dài hơn 3 tiếng kể về cuộc sống bình thường của một bà mẹ đơn thân nhưng qua đó dần tiết lộ một bí mật khủng khiếp.
Đồng thời, bộ phim đặt ra câu hỏi mang tính đương đại cho người xem như liệu nội trợ có phải là một công việc, mại dâm có phải là một nghề, gánh nặng của việc làm mẹ và chăm sóc con cái, sự cô đơn khủng khiếp trong cuộc sống gia đình và sự coi thường phụ nữ,...
Nữ đạo diễn Akerman đã ghi lại cuộc đời trông có vẻ buồn tẻ của nhân vật chính Dielman (nữ diễn viên Delphine Seyrig thủ vai) thông qua những cảnh quay dài và không thay đổi góc máy như một cách nhấn mạnh đời sống bình thường của nhân vật này.
Jeanne Dielman, 23 Quai du Commerce, 1080 Bruxelles còn giúp bà Akerman trở thành nữ đạo diễn đầu tiên góp mặt trong câu lạc bộ những đạo diễn từng đoạt giải vàng.
Được biết, tính đến nay câu lạc bộ này chỉ có ba thành viên là đạo diễn kiêm diễn viên người Ý Vittorio De Sica (với bộ phim Bicycle Thieves, 1952), đạo diễn người Mỹ Orson Welles (với bộ phim Citizen Kane, 1962) và đạo diễn người Anh Alfred Hitchcock (với bộ phim Vertigo, 2012).
Thế nhưng, cũng giống như đạo diễn người Anh Hitchcock, bà Akerman cũng qua đời trước khi được nhận giải thưởng này.
Nội dung phim Jeanne Dielman, 23 Quai du Commerce, 1080 Bruxelles xoay quanh về cuộc sống bà nội trợ góa có tên Jeanne Dielman sống tại 23 Quai du Commerce, 1080 Bruxelles và thói quen và cuộc sống hàng ngày của bà.
Những thói quen hàng ngày bao gồm dọn dẹp căn hộ, nấu ăn cho bà và con trai, giúp con trai làm bài, dọn giường và làm gái bao để có thể ổn định tài chính. Trái với những gì mọi người nghĩ, những cảnh Jeanne Dielman làm gái bao là những cảnh bình thường và không phải khiêu dâm nhất.
Chantal Akerman theo Jeanne Dielman trong 3 ngày trong đó có những thời gian bà làm công việc thường nhật theo hệ thống với những sai lầm nhỏ như rơi dao khi nấu ăn. Vào cuối phim, 1 sự kiện quan trọng xảy ra trong công việc thường nhật của bà và Jeanne Dielman vẫn tiếp tục làm công việc thường nhật như không có gì xảy ra.
Bên cạnh đó, kỹ thuật làm phim của Chantal Akerman là yếu tố khiến tất cả hiệu quả. Máy quay của bà không chuyển động và ít khi cắt, chỉ làm khi thay đổi phòng. Vị trí máy quay luôn là cảnh quay trung và cách sử dụng việc sắp đặt cảnh 1 cách tinh tế. Bộ phim kéo dài 3.5 giờ. Akerman bị ám ảnh với thời gian và không gian và đó là mô tip trong tác phẩm của bà.
Việc sử dụng cảnh quay dài và sự phân tích thời gian và không gian nhấn mạnh đời sống bình thường của Jeanne Dielman vì Akerman thể hiện sự khó khăn khi Dielman làm việc nhà và công việc thường nhật. Akerman hoàn toàn tham gia vào thế giới nhân vật vì các công việc thường nhật được thể hiện trong toàn bộ phim đối lập với chỉ có những đoạn thoáng qua.
Đối với 1 vài khán giả, phim có thể chán nhưng với những người khác thì nó lại hay và hấp dẫn. Tuy nhiên, có thứ còn hơn trong Jeanne Dielman, 23 Quai du Commerce, 1080 Bruxelles hơn là công việc nhà của 1 người phụ nữ. Bộ phim đại diện cho những miêu tả chân thực nhất về phụ nữ trong điện ảnh. So với các phim về phụ nữ trước trong danh sách, Cleo from 5 to 7 của Agnes Varda, là bài phê bình về cách các phương tiện truyền thông mô tả về phụ nữ và những ý tưởng của người đàn ông nông cạn về người phụ nữ, phim Chantal Akerman bỏ qua tất cả những nhận định về phụ nữ và thay vào đó cho khán giả thấy một vài ngày trong cuộc sống của người phụ nữ hiện đại.
Phương Linh (T/h)
