Những cơn gió se lạnh cuối đông, từ xa bóng dáng bà Đặng Thị Hải (56 tuổi, Hà Đông, Hà Nội) trên chiếc xe máy cũ chở hai bên hai thùng nước gạo, chính giữa là bì vỏ mít đi từ làng lụa Vĩnh Phúc về để kịp bữa chiều cho đàn lợn, bò ở nhà.
Vừa về nhà, bà nhìn quanh hết góc này góc kia, hỏi các con đã cho lợn ăn chưa. Hỏi xong bà chạy vội vào bếp để kịp chuẩn bị bữa tối.
Dáng người cũ, khuôn mặt hiện lên vẻ khắc khổ của người phụ nữ U60 trải qua sương gió. Bà chẳng nhớ ngày tháng năm cụ thể, có người ngang qua nhà thăm ruộng hỏi với: “Mùng 8/3 đã có đứa nào tặng gì cho chưa?”, bà mới biết nay đã là ngày lễ. Đáp lời, người phụ nữ cười trừ, rồi lại nhặt rau cho kịp.
“Gần 60 năm cuộc đời, ngày 8/3 là ngày gì tôi chả nhớ, huống gì là nhận được quà”, bà trải lòng.
Bà Hải tâm sự, năm 1988, khi mới tròn 20 tuổi bà bắt đầu bước chân về nhà chồng. Một năm sau, bà Hải sinh đứa con đầu tiên.
Trung bình cứ hai năm tiếp theo, người phụ nữ này lại đẻ một lần. 8 người con trai, 6 cô con gái, đều được bà Hải sinh tại nhà, không đến cơ sở y tế. Thậm chí, người con trai đầu bà còn đẻ rơi, khi đang đi chợ bán cua cá ở phường Mỗ Lao (quận Hà Đông). Hai con út đẻ rơi ngoài đồng, bà Hải tự tay cắt rốn cho con rồi mới ẵm về nhà.
Bà Hải kể, có đông con cũng không phải chủ đích. Nhiều lúc bản thân bà cũng chẳng biết mình đã mang bầu, nhưng khi biết rồi thì cũng không nỡ phá. "Đến khi bụng to đùng, sắp đẻ rồi tôi mới biết là mình có bầu. Nếu bỏ sẽ mang tội, nên tôi cứ vậy mà đẻ thôi", bà Hải chia sẻ.
Bà nói thêm, kể cả nếu lỡ trên đường bà Hải có gặp đứa trẻ bị bỏ rơi, bà vẫn quyết nhận nuôi, dù nhà nghèo thật nhưng lương tâm bà không cho phép. Mang về nuôi có gì ăn nấy.
Gia đình 16 người nhà bà Hải cùng nhau ở trong căn nhà tạm dựng trên dất dự án bỏ hoang, xung quanh là ao hồ, vợ chồng bà tận dụng để thả con cá, nuôi con vịt, con lợn lấy tiền nuôi các con.
Bà Hải kể, từ khi lập gia đình, chưa có hôm nào có được một giấc ngủ trọn vẹn. Bữa ăn này chưa qua, đã phải lo tới bữa kế tiếp.
Nhà đông con nên vợ chồng phải làm đủ nghề để lo bữa cơm. Ngoài thời gian làm đồng, chăn nuôi ở nhà, rảnh rỗi vợ chồng bà lại đi nhận bốc vác thuê, mò cua bắt ốc kiếm thêm thu nhập. Sáng 4h đã thức dậy, tối có hôm 1,2h mới được nghỉ ngơi, thế nhưng có năm Tết đến chồng con nằm viện, ở nhà bị trộm mất đàn gà bà chẳng còn một nghìn trong người, chạy khắp nơi mới vay được 200 nghìn, cùng yến gạo để ăn Tết.
Vất vả là thế nhưng bà Hải luôn cố để cho các con có thể ăn học. Thế nhưng, trong số 14 người con của bà Hải, chỉ có đứa lớn là học được tới lớp 11. Những đứa sau đó đều bỏ dở việc học khi chưa hết cấp 2. Hiện vẫn còn đứa con đang đi học, nhưng bà Hải cũng không biết khi nào thì chúng nghỉ. "Thì cứ cho học cho tới khi không còn làm được tiền nữa thì thôi, nhưng đứa nào cũng không thích học", bà Hải nói.
Năm 2015, một người con của bà Hải qua đời khi mới hơn 13 tháng tuổi. Một năm sau, người chồng cũng bỏ bà Hải ra đi.
Tưởng rằng sinh nhiều con, con lớn, về già bà Hải sẽ được nhờ vả, nhưng điều ấy không xảy ra, con cái nghe lời kích bác từ bên ngoài, thường xuyên gây sự với mẹ. Thời gian bà nhận thêm việc trông đầm cá nhưng các con cũng chẳng hề đoái hoài, mặc kệ mẹ làm ở ngoài chòi.
Trải lòng của người mẹ khắc khổ
Một mình nuôi các con khôn lớn, bà Hải chưa được nghỉ ngày nào dù bây giờ nhiều đứa đã dựng vợ gả chồng. Bà lại phải nuôi thêm cháu khi các con đứa công việc không ổn định, đứa ly hôn chồng đòi về nhà.
Nỗi buồn tuổi lớn nhất của bà là vài năm trước 4 đứa con trai rơi vào cảnh tù tội khi gây ra hàng loạt vụ cướp giật. Hôm công an tới nhà, bà Hải mới biết con bị bắt.
Ngày biết tin 4 con trai phạm pháp, 3 con trong số đó bị bắt, bà Hải uất nghẹn mà ngất đi, dằn vặt lương tâm vì mải làm việc ngoài đồng để kiếm tiền nuôi con, để con giờ ra nông nỗi này, nhưng nếu không làm lại không có tiền, nỗi khổ của một người vừa là trụ cột chính trong nhà, vừa nuôi dạy con cái chẳng ai thấu hiểu.
Năm trước con gái đi học may, bà vay mượn khắp nơi cùng số tiền bán cá, bán lợn được 100 triệu mua 6 chiếc máy may, lát lại sàn nhà mở xưởng may nho nhỏ cho con làm, tiện để sau này con trai ra tù có cái nghề hoàn nhập cuộc sống.
“Năm nay thằng thứ 10 nó được thả, chẳng ai dám thuê người đi tù, chị nó có cái nghề may, về chị em chỉ dạy nhau làm, tôi cũng dễ quản lý không để nó rơi vào cảnh tù tội lần nữa”, bà Hải kể về dự định tương lai cho các con. Người phụ nữ chỉ mong cả đời bà vất vả, đến đời các con có thể có cuộc sống tốt hơn.
Hơn 30 năm lập gia đình, bà Hải chưa từng nghĩ sẽ nhờ con cháu, chẳng ít người khuyên bà tích ít tiền để lỡ sau có bệnh mà thuốc thang, lúc mất đi còn có cỗ quan tài, nhưng thấy con cái còn nheo nhóc, bầy cháu thơ chẳng được quan tâm, bà lại lặng lẽ rút số tiền vừa bán được đồng tôm, đồng tép đi mua thức ăn trưa cho cả chục miệng ăn.
Mộc Trà
