Phát hiện của các nhà khoa học trong việc khôi phục chức năng tế bào ở lợn mới chết trong một 1 tiếng đã đem lại hy vọng về một loạt các ứng dụng y tế trong tương lai ở người. Trước mắt là nó có thể giúp các cơ quan tồn tại lâu hơn, có khả năng cứu sống hàng nghìn người trên toàn thế giới.
Tuy nhiên, việc này cũng có thể thúc đẩy một cuộc tranh luận về mặt đạo đức với những thủ tục như vậy - đặc biệt là sau khi một số con lợn có vẻ đã chết khiến các nhà khoa học giật mình khi chúng có thể đột ngột cử động trong quá trình thử nghiệm.
Trước đó, vào năm 2019, nhóm nghiên cứu có trụ sở tại Mỹ đã gây chấn động cộng đồng khoa học khi tìm cách phục hồi chức năng tế bào trong não của lợn vài giờ sau khi chúng bị chặt đầu. Tuy nhiên, với nghiên cứu mới nhất, được công bố trên tạp chí Nature, nhóm nghiên cứu đã tìm cách mở rộng kỹ thuật này với toàn bộ cơ thể lợn.
Trong thí nghiệm này, các nhà khoa học đã gây ra một cơn đau tim ở những con lợn được gây mê, làm máu tuần hoàn trong cơ thể chúng. Điều này dẫn đến sự mất oxy của các tế bào và khi không có oxy, các tế bào ở động vật có vú sẽ chết. Theo đó, những con lợn tham gia thứ nghiệm được cho là đã chết trong khoảng 1 giờ.
Sau đó, các nhà khoa học bơm vào cơ thể một chất lỏng có chứa máu của chính những con lợn này, cũng như một dạng chất tổng hợp của hemoglobin - protein vận chuyển oxy trong các tế bào hồng cầu - và các loại thuốc bảo vệ tế bào cũng như ngừa đông máu.
Trong 6 giờ tiếp theo của thí nghiệm, máu của những con lợn bắt đầu lưu thông trở lại và nhiều tế bào cũng hoạt động trở lại, bao gồm cả các cơ quan quan trọng như tim, gan và thận.
Nenad Sestan, tác giả của thí nghiệm và là nhà nghiên cứu tại Đại học Yale, chia sẻ: "Những tế bào này đã hoạt động hàng giờ sau khi chúng bị ngừng - điều này cho chúng ta biết là quá trình tế bào chết có thể bị dừng lại".
Đồng tác giả chính, nhà khoa học David Andrijevic, cũng đến từ Đại học Yale, nói với AFP rằng nhóm nghiên cứu hy vọng kỹ thuật trên, được gọi là OrganEx, "có thể được áp dụng để hồi sinh nội tạng".
Ngoài ra, ông Anders Sandberg thuộc Viện Tương lai Nhân loại của Đại học Oxford, nhận xét OrganEx cũng có thể mang đến các hình thức phẫu thuật mới vì nó tạo ra "nhiều cơ hội hơn cho những trường hợp cần được cấy ghép".
Các nhà nghiên cứu bày tỏ sự lạc quan rằng kỹ thuật này sẽ được sử dụng trong việc hồi sức cho con người. Tuy nhiên, ông Brendan Parent, nhà đạo đức sinh học tại Trường Y Grossman, cảnh báo điều này có thể làm tăng nguy cơ đưa bệnh nhân trở lại một điểm mà họ không thể sống nếu không có sự hỗ trợ sự sống.
Ông Sam Parnia, đến từ Trường Y Grossman Đại học New York, cho rằng đây là "một nghiên cứu thực sự đáng chú ý và vô cùng quan trọng". Ông chia sẻ: "Nghiên cứu cho thấy rằng cái chết không phải là trắng đen mà là một quá trình sinh học vẫn có thể điều trị được và có thể đảo ngược trong nhiều giờ sau khi xảy ra".
Ông Benjamin Curtis, một nhà triết học tập trung vào đạo đức tại Đại học Nottingham Trent của Vương quốc Anh, cũng đồng tình với quan điểm của ông Parnia, nói rằng định nghĩa về cái chết có thể sẽ được cập nhật vì trước đây nó chỉ xoay quanh khái niệm không thể đảo ngược.
Ông nói với AFP: "Nghiên cứu này cho thấy nhiều quá trình mà chúng tôi nghĩ là 'không thể đảo ngược' thực tế không phải là không thể xảy ra. Và do đó, khác với định nghĩa y học hiện tại về cái chết, một người có thể chưa thực sự chết cho đến vài giờ sau khi các chức năng cơ thể của họ ngừng hoạt động".
Ông Stephen Latham, nhà đạo đức học Yale và đồng tác giả nghiên cứu, cho biết trong quá trình thử nghiệm, hầu hết các con lợn OrganEx đều có các chuyển động mạnh mẽ ở đầu và cổ. Ông chia sẻ: "Điều đó khiến mọi người trong phòng đều khá giật mình".
Tuy nhiên, ông Curtis nói rằng chuyển động này là một "mối bận tâm lớn" vì nghiên cứu khoa học thần kinh gần đây đã chỉ ra rằng "trải nghiệm có ý thức có thể tiếp tục ngay cả khi hoạt động điện trong não không đo được". Theo đó, ông kêu gọi cần nghiên cứu thêm về những phát hiện này bởi "có thể kỹ thuật này đã gây ra đau đớn cho những con lợn tham gia khí nghiêm và cũng sẽ khiến con người chịu đau nếu họ trải qua việc này".
Minh Hạnh (Theo AFP)
