Có sản phẩm “đắt” gấp đôi giá thị trường
Công tác đấu thầu sẽ thực sự hiệu quả nếu sản phẩm đạt chất lượng, đáp ứng đầy đủ yêu cầu của chủ đầu tư với mức giá tốt nhất, tiết kiệm tối đa cho ngân sách Nhà nước, theo đúng luật Đấu thầu 2013. Tuy nhiên, việc áp dụng và thực thi pháp luật tại các đơn vị sử dụng vốn đầu tư công vẫn còn nhiều bất cập.
Qua nghiên cứu, tìm hiểu ngẫu nhiên gói thầu do ban Quản lý dự án (QLDA) Đầu tư & Xây dựng TP. Phúc Yên, tỉnh Vĩnh Phúc làm chủ đầu tư, phóng viên nhận thấy, nhiều sản phẩm trong gói thầu có giá cao hơn thị trường, số tiền chênh lệch cả tỷ đồng.
Cụ thể, theo Quyết định số 370/QĐ-BQLDA ngày 20/6/2022, ông Trương Hùng Kiên – Giám đốc ban QLDA Đầu tư & Xây dựng Phúc Yên đã phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu Gói thầu: Mua sắm và lắp đặt thiết bị thuộc công trình Lắp đặt hệ thống Camera các trường học trên địa bàn TP.
Ông Trương Hùng Kiên ký quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu.
Đơn vị trúng thầu là công ty Cổ phần tư vấn xây dựng Hoàng Minh Bắc Giang. Giá trúng thầu là 6.899.653.000 đồng (Bằng chữ: Sáu tỷ, tám trăm chín mươi chín triệu, sáu trăm năm mươi ba nghìn đồng). Gói thầu có giá dự toán là 6.945.592.000 đồng, tiết kiệm cho ngân sách Nhà nước 45.939.000 đồng, đạt tỉ lệ rất khiêm tốn chỉ 0,66%.
Đáng nói, thiết bị trong gói thầu là camera dome (loại có mic) có đơn giá 2.139.000 đồng, nhưng theo khảo sát của phóng viên với sản phẩm có cùng model, cấu hình, trên thị trường được bán với giá 1.100.000 đồng. Với tổng số lượng 835 cái, số tiền chênh lệch là 867.565.000 đồng.
Hay sản phẩm camera thân trụ có đơn giá tại gói thầu là 2.389.000 đồng. Tuy nhiên, theo khảo sát của phóng viên mã hàng này trên thị trường được bán với giá 1.150.000 đồng. Tính trên tổng số lượng mua sắm 266 camera thân trụ, số tiền chênh lệch khoảng 329.574.000 đồng.
Đối với thiết bị Switch Poe 24 Port 10/100 Mbps, 4 Port Gigabit dù không “mua đắt” gấp đôi như các sản phẩm trên, nhưng với số lượng lớn thì chênh lệch cũng lên tới cả trăm triệu đồng.
Cụ thể, sản phẩm này có đơn giá tại gói thầu là 8.800.000 đồng, nhưng theo khảo sát của PVvới sản phẩm cùng model, cấu hình trên thị trường được bán với giá 6.720.000 đồng. Với tổng số lượng 66 thiết bị, số tiền chênh lệch là 137.280.000 đồng.
Phóng viên chỉ khảo sát ngẫu nhiên 14/28 hàng hóa trong gói thầu nhưng đã có dấu hiệu đội giá so với thị trường, số tiền chênh lệch khoảng 1,8 tỷ đồng.
Chúng tôi vẫn có niềm tin rằng, sẽ không có chuyện nâng khống giá thiết bị để trục lợi ngân sách Nhà nước như dư luận suy đoán trong gói thầu đã nêu ở trên.
Thiết nghĩ, cơ quan chức năng địa phương và Trung ương cần sớm vào cuộc thanh kiểm tra, làm rõ. Việc làm này không những minh bạch thông tin mà còn xóa được điều tiếng cho chủ đầu tư, nhà thầu, đơn vị tham gia định giá gói thầu.
Phóng viên gặp khó khi tác nghiệp và đúng trình tự
Để có thông tin đa chiều, khách quan về những thông tin trên, phóng viên liên hệ tới ban QLDA Đầu tư & Xây dựng Phúc Yên. Sau 1 tháng đặt lịch công tác, chiều ngày 14/9, phóng viên có mặt tại đơn vị này theo lịch hẹn của ông Trương Hùng Kiên – Giám đốc ban QLDA để được cung cấp thông tin.
Lúc này, ông Kiên lấy lý do đang tiếp khách nên giới thiệu phóng viên gặp ông Vũ Minh Vi - Phó Giám đốc ban QLDA. Ông Vi cho biết, sẵn sàng trả lời các câu hỏi liên quan đến gói thầu vì đã trả lời nhiều cơ quan, đơn vị về vấn đề này, nhưng yêu cầu phóng viên không được ghi âm, chụp ảnh hay ghi hình.
Phóng viên bình tĩnh giải thích rõ, ghi âm là phương tiện lưu trữ tư liệu tác nghiệp, việc nàyđể đảm bảo xử lý thông tin được chính xác và hoàn toàn phù hợp với quy định của luật Báo chí 2016. Trong phạm vi quyền hạn, nhiệm vụ của mình, các cơ quan, người có trách nhiệm cung cấp thông tin cho báo chí qua hình thức phỏng vấn hoặc bằng văn bản… Nghe giải thích xong, ông Vi nói rằng, bản thân không nắm rõ điều đó và sẽ tìm hiểu sau.
Về nội dung thông tin phản hồi, vị Phó giám đốc nói rằng sẽ trả lời qua văn bản vào chiều ngày 15/9. Theo văn bản trả lời của ban QLDA Đầu tư & Xây dựng TP.Phúc Yên, dự án đã được triển khai theo đúng trình tự và tuân thủ theo các quy định pháp luật hiện hành, việc đấu thầu được diễn ra công khai minh bạch. Đơn giá thiết bị đã được lập, thẩm định kiểm tra theo nhiều vòng.
Để đảm bảo minh bạch, tiết kiệm chi phí đầu tư và kiểm soát tối đa đơn giá, ban QLDA đã chỉ định thầu đơn vị thẩm định giá thiết bị là công ty TNHH định giá, đấu giá Vĩnh Phúc, trong quyết định nêu rõ: “Đơn vị thẩm định giá hoàn toàn chịu trách nhiệm trước chủ đầu tư và pháp luật về những nội dung công việc mình thực hiện”.
Xác định rõ trách nhiệm của chủ đầu tư trong công tác đấu thầu
Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng (Trưởng văn phòng luật sư Kết Nối) đánh giá, nếu có căn cứ xác định giá đấu thầu cao hơn thực tế thì cần xem xét lại đơn vị thẩm định giá có làm đúng hay không? Việc thẩm định giá cũng cần có tài liệu so sánh, đánh giá như giá các gói thầu tương tự, giá các đơn vị cung cấp, giá thị trường.
Nếu có căn cứ cho rằng, giá đấu thầu cao hơn thực tế, trong trường hợp này cần mời bên kiểm toán, đơn vị thẩm định giá khác thẩm định lại để đảm bảo tính khách quan. Nếu hành vi xác định giá thầu quá cao giá thị trường, gây thiệt hại cho nhà nước từ 100 triệu đồng trở lên thì có thể khởi tố hình sự về tội Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 222, Bộ luật Hình sự 2015).
Đánh giá về những bất cập còn tồn tại trong công tác đấu thầu, luật sư Nguyễn Ngọc Hùng cho rằng, hành vi vi phạm trong đấu thầu diễn ra rất phức tạp, ở khắp các lĩnh vực với các thủ đoạn như thông thầu, gian lận trong đấu thầu, chuyển nhượng thầu trái phép, hiện tượng lợi ích nhóm, bao che cho hành vi tiêu cực, cản trở nhà thầu lạ, thông thầu… vẫn tồn tại gâythất thoát ngân sách Nhà nước.
Để bảo đảm môi trường đấu thầu thật sự minh bạch, cạnh tranh, công bằng và hiệu quả kinh tế, đòi hỏi phải triển khai đồng bộ nhiều giải pháp như: tăng cường và thực hiện nghiêm trách nhiệm quản lý công tác đấu thầu tại cơ quan, đơn vị theo quy định của pháp luật.
Đặc biệt, xác định rõ trách nhiệm của người đứng đầu chủ đầu tư, bên mời thầu đối với hiệu quả công tác đấu thầu; kiên quyết xử lý nghiêm đối với các hành vi gian lận.
Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin về sự việc.
Đặng Thủy – Vũ Hạnh
