Xuất hành là ra đi, ra khỏi cổng, đi khỏi đất làng xã mình ở, bất cứ là đi đâu, đi có việc gì. Dân gian quan niệm rằng, nếu giờ và hướng xuất hành đầu năm phù hợp với tuổi hay cung mệnh của bản thân và gia đình thì cả năm sẽ gặp nhiều điều may mắn trong công việc, tiền tài. Với những người đang tìm “nửa kia”, hướng xuất hành đầu năm cũng được cho là sẽ giúp họ cầu duyên như ý.
Nguồn gốc của tục xuất hành đầu năm
Từ xa xưa, những người nông dân đã chọn giờ xuất hành để theo dõi, chiêm nghiệm thời tiết trong cả năm. Cụ thể, khi mặt trời mọc, người ra sẽ đi ra khỏi nhà để xem chiều gió thổi, thông qua đó đoán được năm mới hên hay xui.
Gió Nam chỉ đại hạn, gió Tây chỉ cướp bóc loạn lạc, gió Tây Nam chỉ bệnh dịch tả, gió Bắc chỉ được mùa vừa phải, trong khi gió Tây Bắc chỉ được mùa đỗ, đậu, gió Đông chỉ có lụt lớn...
Nếu xuất hành ra chùa, đến, trên đường trở về sau khi làm lễ bái, người ta có tục hái một “cành lộc” nhỏ mang về ngụ ý là lấy lộc của Trời đất Phật Thần ban cho. Với niềm tin cành lộc hái về trong đêm giao thừa sẽ đem đến may mắn quanh năm cho gia đình, người Việt trong buổi xuất hành đầu tiên bao giờ cũng hái lộc. Cành lộc tượng trưng cho tốt lành may mắn.
Một số người không xuất hành và đi hái lộc vào đêm giao thừa. Thay vào đó, họ chọn giờ tốt trong mấy ngày đầu năm và đi đúng theo hướng chỉ dẫn trong các cuốn lịch đầu năm để có thể có được một năm hoàn toàn may mắn.
Ý nghĩa tục xuất hành đầu năm
Người xưa quan niệm xuất hành phải chọn giờ Hoàng đạo, nếu hợp với tuổi của người xuất hành thì càng tốt, không khắc. Sau khi xuất hành đúng hướng để gặp may mắn đầu năm, mọi người mới làm các việc khác như đi trực cơ quan, đi thăm bà con họ hàng hai bên nội ngoại.
Việc đến thăm họ hàng giúp gắn kết tình cảm và mong ước mọi điều tốt đẹp sẽ đến với những người thân và gia đình mình, cùng nhau hướng đến sự tốt lành.
Người Việt còn có tục trong ba ngày Tết, dù có đi đâu, đến chiều tối cũng phải về. Ý nghĩa của tục này là kiêng có đi mà không có về, giông cho cả gia đình.
Những điều cần lưu ý khi xuất hành đầu năm theo quan niệm xưa
- Không mặc màu đen, trắng
Theo quan niệm của ông bà xưa, hai màu đen và trắng tượng trưng cho sự xui rủi, đau thương, mất mát, u buồn… Vì vậy, cần tránh mặc màu đen và trắng khi xuất hành, thay vào đó nên mặc những màu tươi như đỏ, vàng hay hồng để tạo cảm giác vui vẻ, may mắn và hạnh phúc.
- Chọn hướng xuất hành hợp tuổi
Mùng 1 Tết là thời điểm đất trời giao hòa, âm dương hòa hợp, là ngày đại cát đại lợi. Việc xuất hành vào đúng thời điểm và phương hướng phù hợp được coi là điềm báo năm mới cát lành, thịnh vượng.
Hướng xuất hành được tính từ nơi bạn ở và nơi muốn tới. Để dễ dàng xác định phương hướng, bạn nên chọn một địa điểm cố định theo hướng mình cần đi. Trong ngày đầu tiên của năm mới, bạn đi đến nơi đó trước rồi mới đi tới các nơi khác.
- Nên cầu phúc, cầu an cho gia đình khi xuất hành ra chùa, đền
Nếu xuất hành ra chùa hay đền, bạn nên cầu phúc, cầu an cho gia đình, người thân, cầu khai mở trí tuệ cho con cháu học hành tấn tới thay vì cầu tài lộc. Lưu ý, bạn nên xin nhà chùa một món đồ gì đó như bao diêm, bật lửa mang về nhà để thỏa nguyện bình an và may mắn.
- Tránh xuất hành ngày mùng 5 Tết
Theo quan niệm của ông bà xưa, mùng 5 là ngày nguyệt kỵ không thích hợp cho xuất hành. Ca dao Việt Nam có câu "Mồng năm, mười bốn, hăm ba. Đi chơi cũng thiệt nữa là đi buôn".
Không chỉ riêng mùng 5 Tết, tất cả mùng 5 trong năm đều được cho là ngày đại kỵ cho việc mở đầu một điều gì đó. Vì lý do này, dù đi bất kỳ đâu hay làm bất cứ điều gì quan trọng có ý nghĩa khởi đầu, người ta luôn tránh mùng 5.
- Nên làm việc tốt, không nói điều xui xẻo
Xuất hành đầu năm vào giờ đẹp và chọn hướng tốt là để hướng tới sự may mắn, vì vậy bạn nên làm những việc tốt, tích phúc đức để "gặp dữ hóa lành". Dân gian quan niệm, nếu muốn cả năm vui vẻ thì bạn nên giữ tâm trạng tốt khi ra khỏi nhà.
Bên cạnh đó, bạn cần tránh nói những điều xui xẻo vào ngày Tết vì việc này được cho là sẽ khiến vận khí của gia đình trong năm đó không được tốt. Trong những ngày này, mọi người chỉ nói những điều may mắn, lời hay ý đẹp.
* Thông tin trong bài chỉ mang tính chất tham khảo
Đinh Kim (T/h)
