Hội đồng Nobel tại Viện Karolinska ở Thủ đô Stockholm (Thụy Điển) chiều 3/10 đã quyết định trao giải thưởng về Y sinh năm 2022 cho nhà khoa học Svante Paabo của nước này vì vai trò tiên phong và phát hiện mang tính đột phá của ông về sự tiến hóa của con người, trong đó là việc giải trình tự bộ gen của người Neanderthal, họ hàng của loài người hiện đại.
Thông báo của Hội đồng Nobel nêu rõ: "Những phát hiện của nhà di truyền học Svante Paabo cho phép tạo ra một nguồn tài nguyên độc nhất vô nhị, thông qua đó cộng đồng khóa học có thể sử dụng những công cụ để hiểu rõ hơn về sự tiến hóa của loài người và lịch sử di cư của con người".
Giáo sư Paabo đã khám phá ra rằng việc chuyển gene đã xảy ra từ những tông người đã tuyệt chủng sang Homo Sapiens (người tinh khôn) sau khi di cư ra khỏi châu Phi khoảng 70.000 năm trước.
Ban giám khảo Nobel cho biết dòng gene cổ xưa này đối với con người ngày nay có liên quan đến sinh lý học, chẳng hạn như ảnh hưởng đến cách hệ thống miễn dịch của chúng ta phản ứng với các bệnh nhiễm trùng.
Theo báo cáo của giáo sư Paabo trong một nghiên cứu năm 2020, bệnh nhân COVID-19 có một đoạn ADN Neanderthal có nguy cơ cao mắc các biến chứng nghiêm trọng khi nhiễm căn bệnh này.
Paabo là con trai của nhà hóa sinh đoạt giải Nobel Sune Bergstrom, là người đã cải thiện phương pháp nghiên cứu về nguồn gốc loài người, sau khi phát triển các phương pháp cho phép xét nghiệm ADN từ các di tích khảo cổ và cổ sinh vật học.
Thành tựu quan trọng của nhà khoa học Svante Paabo bao gồm giải trình tự toàn bộ bộ gene của người Neanderthal, tiết lộ mối liên hệ giữa người đã tuyệt chủng và người hiện đại.
Ông cũng đưa ra ánh sáng sự tồn tại của loài người chưa từng được biết đến trước đây là người Denisovan, từ một mảnh xương ngón tay 40.000 năm tuổi được phát hiện ở Siberia.
Mỗi năm, Ủy ban Nobel sẽ trao giải thưởng trong 6 lĩnh vực gồm: y sinh học, hóa học, vật lý, văn học, khoa học kinh tế và hòa bình.
Người thắng giải danh giá nhất trong giới khoa học sẽ được trao bằng chứng nhận và khoảng tiền thưởng trị giá 10 triệu krona Thụy Điển (gần 1 triệu USD).
Việt Hương (T/h)
