(ĐSPL) - 1 tỉ - 350 hay 250 tr?ệu đồng, những con số khổng lồ về g?á trị g?ả? thưởng trong các gameshow truyền hình g?ả? trí V?ệt Nam đang làm công chúng thực sự g?ật mình. Bở? nếu so vớ? những cuộc th? mang tính trí tuệ khác trên VTV thì chẳng khác gì lấy con vo? đặt cạnh con chuột.
T?ền thưởng khủng cho những trò… mua vu? nhạt nhẽo
Ngườ? ta gọ? một tuần vừa qua là tuần “bão ngh?êng đêm” của gameshow V?ệt. Bở? sau đêm đầu t?ên ra mắt khá g?ả, cả Cặp đô? hoàn hảo và Bước nhảy hoàn vũ (ha? gameshow đang rất thu hút ngườ? xem) đều xuất h?ện những tranh cã? nảy lửa g?ữa thí s?nh và ban g?ám khảo. Nhưng thực sự, nếu gọ? đấy là bão thì dường như loạ? bão này đã trở thành một h?ện tượng quen thuộc, đến hẹn lạ? lên và đến mùa là có. Ấy là thu hút dư luận bằng đủ mọ? ch?êu trò.
Gương mặt thân quen, ngay từ lần đầu chạm ngõ đã làm ngườ? xem choáng váng vớ? g?ả? thưởng 100 tr?ệu đồng dành cho ngườ? thắng cuộc sau mỗ? đêm d?ễn và 700 tr?ệu đồng dành cho ngườ? ch?ến thắng chung cuộc. Rồ? như một sự sắp xếp hoàn hảo nhất, sáu nghệ sĩ tham g?a đều được đăng quang ngô? vị cao nhất một lần để thưởng thức g?ả? thưởng ấy.
Nhạt nhẽo và th?ếu sáng tạo có lẽ là đ?ều dễ thấy nhất ở số đông các thí s?nh tham g?a chương trình này. Vì vậy mà, một Phương Thanh dù cố gắng b?ến hoá hết hình ảnh này sang hình tượng k?a vẫn không làm thay đổ? được sự cũ kĩ và lố? d?ễn quen thuộc, nhàm chán ở chị.
Chưa kể đến g?ọng hát đã thực sự xuống dốc vớ? đầy lỗ? chênh, phô của ca sĩ “Trống vắng” một thờ?. Ngườ? ta nó?, Phương Thanh đã hết thờ? chạy show nên chị lựa chọn các gameshow như một cách níu kéo và hâm nóng tên tuổ? của mình.
Thảm hoạ gameshow của năm 2013 phả? kể đến Cặp đô? hoàn hảo. Nếu ở lần tổ chức thứ nhất, chương trình này đã gây khá nh?ều bất ngờ, thú vị thì ở lần thứ ha?, mọ? tính toán của nhà tổ chức thực sự bị đổ bể. H?ện tượng thí s?nh “vỗ mặt” g?ám khảo, công kha? cã? tay đô?, thậm chí thách thức cả về vấn đề chuyên môn được xem là cá? đáy thảm hạ? của chương trình g?ả? trí thực tế này.
Nghệ sĩ hồn nh?ên gắn logo nhãn h?ệu nhà tà? trợ trong một t?ết mục b?ểu d?ễn
Chưa dừng lạ? ở đó, v?ệc cho thí s?nh gắn mác bao bì nhà tà? trợ (thương h?ệu mì ăn l?ền hảo hảo) lên trang phục b?ểu d?ễn đã gây nên nh?ều phản cảm. Một lãnh đạo của Cục Văn hoá cơ sở cho rằng, đây là hành động thương mạ? lộ l?ễu, thá? quá cần được lên án và ngăn chặn.
Cùng chung số phận vớ? Cặp đô? hoàn hảo, Bước nhảy hoàn vũ mùa thứ 4 đang gây nh?ều thất vọng vì kịch bản và format cũ kỹ. Chưa hết, mớ? đây, sau đêm th? thứ 2, một nghệ sĩ tham g?a cuộc th? đã đăng đàn tố cáo ban tổ chức dàn xếp kết quả trắng trợn.
Nhảm nhí, ồn ào, tạo ch?êu trò không đáng có nhưng xét một cách công bằng, các gameshow đã thực sự thành công ở góc độ mua vu?, g?ả? trí. Chỉ có đ?ều, cá? làm ngườ? xem băn khoăn ấy là g?ả? thưởng.
G?ả? thưởng bé cho những cá? đầu lớn
Thử làm một phép so sánh đơn g?ản về con số g?á trị g?ả? thưởng g?ữa các gameshow g?ả? trí và những chương trình mang tính trí tuệ, sẽ thấy một sự thật đau lòng rằng, sự chênh lệch này là quá lớn.
Olymp?a vớ? lịch sử 13 năm, được xem là cuộc th? trí tuệ lớn nhất V?ệt Nam nhưng g?ả? thưởng tuần cho thí s?nh về nhất chỉ vẻn vẹn có bốn tr?ệu đồng, cao hơn một chút ở cuộc th? tháng là 6 tr?ệu đồng và 25 tr?ệu đồng ở th? quý. G?ả? nhất 35.000 USD tương đương vớ? 730 tr?ệu đồng được xem là tương đố? có g?á trị.
Nhưng để chạm đến được cột mốc chó? lọ? này, các em học s?nh đã trả? qua bao nh?êu phần th? trí tuệ vớ? tính chất đấu trí đầy cam go, quyết l?ệt, ngoà? sự thông m?nh trờ? cho. Dĩ nh?ên, nếu ch?ến thắng, các em sẽ được tôn v?nh, được độ? vòng nguyệt quế, được chạm đến g?ấc mơ ngờ? sáng trong tương la?. Nhưng nếu thất bạ?, ngoà? những trả? ngh?ệm, g?ả? thưởng bèo bọt đô? kh? không thể trở thành một n?ềm an ủ? dù là nhỏ nho?.
Đến bao g?ờ những cuộc th? trí tuệ mớ? được tôn v?nh xứng đáng nhất
20 tr?ệu đồng hay 10 tr?ệu đồng cho các g?ả? nhì, ba một cuộc th? trí tuệ. Và 50 tr?ệu đồng cho một cặp đô? thí s?nh (trong gameshow Cặp đô? hoàn hảo) phả? rờ? cuộc th? chỉ sau 3 đêm tham g?a trình d?ễn? Đó có phả? là một b? kịch? Một sự chênh lệch xót xa g?ữa g?ả? trí và trí tuệ?
Robocon V?ệt Nam vô địch g?ả? Châu Á Thá? Bình Dương cũng chỉ có 150 tr?ệu ch?a đều cho cả độ? gần 10 ngườ?. Năm 2010, g?ả? nhất ĐH Lạc Hồng có tổng g?á trị g?ả? thưởng là 60 tr?ệu đồng bao gồm công ty ô tô Toyota: 10 tr?ệu đồng, UBND tỉnh Đăk Lăk: 10 tr?ệu đồng và đơn vị tổ chức VTV: 40 tr?ệu đồng và 1000 USD từ ABU (H?ệp hộ? hát thanh truyền hình châu Á – Thá? Bình Dương). G?ả? nhì còn bèo bọt hơn vớ? tổng g?á trị là 25 tr?ệu đồng. Các g?ả? thưởng khác đều có đồng g?á trị g?ả? thưởng là 10 tr?ệu đồng.
Từng chứng k?ến một cuộc th? Robocon toàn quốc, ngườ? v?ết thấy được sự vất vả của những thành v?ên tham g?a. Một s?nh v?ên thuộc độ? tuyển Robocon trường ĐH Lạc Hồng ch?a sẻ: “Ta? nạn trong quá trình làm robot là chuyện đã trở thành bình thường, khó có thể tránh khỏ?. V?ệc ngh?ên cứu và thực ngh?ệm robot phả? hoàn toàn bằng tay nên chúng tô? bị thương khá nh?ều. V?ệc đứt tay, cháy mặt … thì hầu như bạn nào cũng gặp.
Có bạn lần đầu t?ên hàn k?m loạ? bị cháy tay, lửa bắn vào mặt…V?ệc học trên lớp xen kẽ vớ? thờ? g?an thử ngh?ệm robot cực kì vất vả. Nếu không có lòng đam mê vớ? những chú robocon có lẽ chúng tô? đã phả? bỏ cuộc từ lâu. Phả? rất khó khăn chúng tô? mớ? cân bằng được g?ữa v?ệc học và công v?ệc chế tạo robot.
Trong một lần chạy chương trình, robot không may bị “treo” phần mềm, lúc đó tô? không thể đ?ều kh?ển kịp vì robot đang chạy vớ? tốc độ rất cao. Vậy là cả ngườ? thật và ngườ? máy đều lao thẳng vào lồng. Robot thì bị vỡ con lăn, gãy tay còn ngườ? thì máu me tùm lum”.
Bàn về các gameshow g?ả? trí, GS. Văn Như Cương ch?a sẻ vớ? Pv báo ĐS&PL: "Các chương trình g?ả? trí thực tế đang kh?ến truyền hình trở nên nhảm nhí. Bở? nghệ sĩ xuất h?ện trên kênh truyền thông lớn nhất quốc g?a nhưng ăn mặc quá lố lăng, nó? năng phản cảm. Chưa kể đến v?ệc lạm dụng quảng cáo để k?nh doanh, thương mạ?."
Mớ? đây, trong cuộc nó? chuyện vớ? các đoàn v?ên thanh n?ên, GS đã bày tỏ quan ngạ? về lố? sống và suy nghĩ của ngườ? trẻ bây g?ờ: "Họ sẵn sàng độ? mưa độ? g?ó, quên ăn, quên ngủ để đ? đón hay tranh nhau hôn hít một anh chàng, cô nàng d?ễn v?ên, ca sĩ Hàn Quốc nào đó nhưng lạ? chẳng mấy để ý đến một ngườ? đầy nghị lực sống như N?ck Vuj?c?c đến V?ệt Nam. Đ?ều đó là đáng buồn và đáng báo động. Các em đang th?ên về lố? sống hào nhoáng, chỉ co? trọng cá? bề nổ? mà quên mất bề chìm. Nếu b?ết co? trọng g?á trị thật thì các em đã không đ?ên cuồng như thế vớ? những cô ca sĩ, d?ễn v?ên mà vẻ đẹp của họ hoàn toàn là nhân tạo”.
Ở góc nhìn khác, t?ến sĩ Nguyễn K?m Dung, phó v?ện trưởng V?ện ngh?ên cứu g?áo dục, ĐH SP TP.HCM bày tỏ: “Lứa tuổ? thanh th?ếu n?ên có sự quan tâm đa dạng là đ?ều bình thường. Chương trình nào thu hút được các em dĩ nh?ên đều có lí do của nó. Theo tô?, sự quan tâm nào, dù là âm nhạc, hộ? hoạ, g?áo dục, thể thao cũng đều rất chính đáng. Đ?ều quan trọng là phả? xem xét đến mục đích của mỗ? chương trình. Bà? toán này phả? do các nhà quản lý thực h?ện. VTV góp một phần trong v?ệc định hướng đó. G?ả? trí trên truyền hình là đúng nhưng chúng ta đừng lạm dụng, đừng thá? quá để đến một lúc nào đó sự nhảm nhí sẽ lấn át những g?á trị trí tuệ”.
Phả? có một cuộc đ?ều tra về vấn đề này GS. Văn Như Cương cho rằng:“Các trò chơ? g?ả? trí truyền hình đang gây tốn quá nh?ều thờ? g?an. Ngoà? ra, tất cả nộ? dung, kịch bản, ban g?ám khảo, kết quả, g?ả? thưởng luôn có vấn đề. Kể cả th? hoa hậu, một cuộc th? bậc nhất về nhan sắc, đạo đức thì vẫn tồn tạ? một cách làm th?ếu văn hoá. Trong kh? các cuộc th? như Olymp?a hay Robocon rất cần th?ết thì công sức, thờ? g?an đầu tư chưa nh?ều. Cũng có nh?ều chương trình ôn th? trên VTV2 nhưng chưa thực sự hấp dẫn. Chưa có ngh?ên cứu thống kê nào về xã hộ? học đưa ra con số những ngườ? tham g?a xem chương trình đó là bao nh?êu. Chúng ta nhất th?ết phả? có một cuộc đ?ều tra về vấn đề này”. |
Đào Bích
