Hơn một năm trước, Iraq tuyên bố đánh bại tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) nhưng nhóm cực đoan đang hồi sinh, xây dựng lực lượng mới nguy hiểm hơn.
Cuộc sống mới yên bình hơn của người Iraq
Cuộc sống của người dân Iraq ở thủ đô Baghdad đã khởi sắc hơn so với trước. Ảnh: CNN |
Một bài bình luận đăng trên CNN cho rằng, ngày nay, không khí tại thủ đô Baghdad của Iraq đã tích cực hơn rất nhiều so với trước đây, không còn nhiều cảm giác gò bó, nguy hiểm rình rập như vài năm trước.
Trên con phố chính chạy xuyên qua quận Karada ở thủ đô Baghdad, những người bán hàng rong ngồi chật kín vỉa hè. Trong những nhà hàng lấp lánh ánh đèn, các thực khách thưởng thức món cá chép bơ nướng, món ăn “quốc hồn quốc túy’ của Iraq. Còn ở các hàng quán ngoài trời, người ta bắt gặp hình ảnh những khách hàng nhâm nhi cà phê, trà và hút shisha.
Hai năm rưỡi trước, IS đã tiến hành một vụ đánh bom xe vào khu vực mua sắm sầm uất trên con đường này trong tháng Ramadan, giết chết hàng trăm người. Bây giờ, những chàng trai trẻ mặc quần jean thể thao và áo khoác ngoại nhập sặc sỡ cùng mái tóc cắt chỏm cao đậm chất phương Tây. Vẻ ngoài chỉ vài năm trước có thể khiến họ bị những phần tử vũ trang cực đoan sát hại ngay lập tức khi lộ diện nơi công cộng, tụ tập ở những nơi đông người.
Hầu hết chốt kiểm soát an ninh - lý do từng khiến giao thông ùn tắc hàng giờ, nay đã được dỡ bỏ. Những con đường mới được mở ra. Người dân không còn phải chịu cảnh cắt điện tồi tệ như những năm chìm trong bom đạn.
Tại hội chợ sách nổi tiếng của Baghdad, hàng chục nhà xuất bản từ khắp khu vực đã tập trung để trưng bày các tác phẩm của họ, từ thơ ca đến lịch sử và văn học khủng bố. Sự kiện này được tổ chức trong năm 2019 sau khi tiểu thuyết gia quá cố Alaa Mashzoub - được biết đến vì đã lên tiếng chống lại giáo phái bị sát hại hồi đầu tháng 2.
Trong bài phát biểu khai mạc, Tổng thống Iraq Barham Salih đã nói về thách thức khủng bố, tầm quan trọng của tự do ngôn luận và tầm vóc lịch sử của Iraq ở Trung Đông như một trung tâm trí tuệ, mặc dù đất nước này ngày nay đã cách xa thời kỳ huy hoàng đó. "Khi chúng ta tiếp cận chính trị, thách thức nghiêm trọng nhất là thách thức khủng bố. Tôi muốn chỉ ra rằng đời sống chính trị của Iraq đang ở giai đoạn chuyển đổi, trong đó chiến thắng chống khủng bố và bạo lực phải được củng cố bằng những cải cách và hành động kế tiếp", ông Salih nói.
Đối với Hisham al-Hashimi, một chuyên gia về tổ chức khủng bố IS, vấn đề chính là nằm ở đó. Bất chấp những bài phát biểu hùng hồn của các lãnh đạo, Iraq từ lâu đã là một quốc gia nơi những thất bại và bất ổn chính trị đan xen chặt chẽ với sự trỗi dậy và lộng hành của chủ nghĩa khủng bố.
"Iraq không học được bài học gì từ IS”, ông Hashimi – người đã theo dõi động thái của nhóm khủng bố từ những ngày đầu nói với CNN. “Đặc biệt về phạm trù cùng chung sống và an ninh dân sự, chấp nhận và xin lỗi người khác, những lý do đã biến IS từ một nhóm nhỏ trở thành một đế chế, và hiện vẫn còn tồn tại".
IS huấn luyện một lực lượng tấn công mới
Dường như IS đang nỗ lực xây dựng lại lực lượng. Ảnh: Getty |
Có một sự mất kết nối rõ rệt trong lòng Iraq - quốc gia từng trải qua những bi thảm tột cùng trước đây - giữa những thay đổi tại Iraq được các chính trị gia và chỉ huy quân đội ở Baghdad mô tả với thực tế cuộc sống của những người dân tại các lãnh thổ một thời nằm dưới sự chiếm đóng của IS. Khoảng cách đó tưởng chừng như vô tận.
Trong khi các lực lượng được Mỹ hậu thuẫn đang đứng trước cơ hội chiếm lại thành trì cuối cùng của IS ở nước láng giềng Syria, Iraq tuyên bố chiến thắng IS chỉ hơn một năm trước, tuyên bố lực lượng này nay chỉ còn là những nhóm vũ trang hoạt động bất hợp pháp. Giờ đây, các chiến binh đang tiến hành một chiến dịch du kích mới từ căn cứ của họ ở vùng lãnh thổ xa xôi phía Bắc Iraq - tung ra các vụ ám sát có mục tiêu, cướp phá làng mạc, đặt bom bên đường và huấn luyện một "lực lượng tấn công" mới, một nguồn tin tình báo Iraq nói với CNN.
Trên vùng sa mạc rộng lớn gần dãy núi Hamrin, người dân vẫn phải sống nhờ vào "sự thương xót" của các nhóm chiến binh IS thống trị khu vực này vào ban đêm. Các chiến binh nắm rõ vùng đất này, với thời gian dài lăn lộn tới từng ngóc ngách khi IS còn là một đế chế rộng lớn. Có một số người thậm chí đã ở đây từ thời IS còn là một nhánh của al-Qaeda.
Chính tại những vùng đất này, trải dài đến tận biên giới Syria, thủ lĩnh Abu Bakr al-Baghdadi và nhóm khủng bố của y đã từng chờ đợi thời cơ trước khi bùng lên mạnh mẽ, giết chóc tàn nhẫn hơn trước.
Đoàn xe hộ tống của quân đội Iraq chở nhóm phóng viên quốc tế đi vào vùng đất bên ngoài Mosul, gần dãy núi Hamrin. Chỉ sau vài phút, đoàn xe phải dừng lại để các binh sĩ tiến hành kiểm tra bom mìn có thể bị cài.
Làng Al Thaya trên tuyến hành trình, chỉ với vài nóc nhà, là nạn nhân mới nhất trong chiến dịch khủng bố tàn bạo của IS. Ba ngày trước khi nhóm phóng viên đến, 6 người đã bị các chiến binh khủng bố sát hại.
Ông Yousuf Hawwas, 72 tuổi vẫn còn bị sốc. Anh trai của ông, người vợ ốm yếu của ông, 3 trong số những người con trai của ông và một cô con dâu đã bị khủng bố sát hại. Những kẻ sát nhân đã phá nát hòm kim loại gia đình ông giấu tiền bạc, cướp đi tất cả những gì chúng có thể và tẩu thoát trên một chiếc xe tải.
"Cảm xúc của tôi … tôi cũng không biết nữa", ông Hawwas nói với đôi mắt đẫm lệ.
Ông đưa nhóm phóng viên đến một trong những ngôi nhà nơi hai người trong gia đình bị sát hại. Những bức tường vẫn còn vương vãi máu, vài mẩu xương và nội tạng vẫn còn trên sàn. Con gái của ông Hawwas nói rằng cứ sau vài tháng, một ngôi làng trong khu vực lại bị tấn công theo cách tương tự. Họ biết cuối cùng sẽ đến lượt của mình.
Một quan chức quân sự cấp cao giấu tên cho biết một trong những kẻ tấn công nắm rõ ngôi làng cũng như các gia đình sinh sống ở đây. Đó là lý do hắn biết nơi các gia đình cất giấu tiền của. Tên này có 3 người con trai, tất cả đều đã gia nhập IS. Về phần mình, ông Hawwas nói rằng những kẻ tấn công mặc đồng phục quân đội. Đây là một chiến thuật mà IS sử dụng nhiều lần trước đây. Bộ Quốc phòng Mỹ đã báo cáo một sự cố tương tự vào năm 2018 tại ngôi làng ở phía Bắc Baghdad.
Khi đoàn xe rời khỏi làng Al Thaya, một trong số tài xế phẫn nộ khi ông Hawwas nhắc tới chi tiết những kẻ tấn công mặc đồng phục quân đội. "Chúng đều là lũ dối trá, những tên ấy đáng bị hành quyết hết". Đó là một khoảnh khắc cho thấy rõ sự phẫn nộ sâu sắc của giáo phái mà đất nước này vẫn cần phải vượt qua nếu có cơ hội hòa bình.
PHƯƠNG PHƯƠNG(Theo CNN)
