Ngày 5/12, PGS.TS Trần Ngọc Sơn, PGĐ Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn cho biết, bác sĩ mới đây vừa phẫu thuật thành công cho bệnh nhi người nước ngoài mắc nang mật chủ, bằng phương pháp mổ nội soi 1 lỗ. Đây là kỹ thuật khó, Việt Nam là một trong 2 nước trên thế giới (Trung Quốc) ứng dụng kỹ thuật thành công. Bác sĩ Sơn cũng là bác sĩ đầu tiên, duy nhất hiện nay tại Việt Nam tiến hành phẫu thuật được bằng phương pháp này.
Theo chia sẻ từ ông R.W (bố bệnh nhi, quốc tịch Australia, hiện đang làm việc tại Thủ đô Bali, Indonesia), đầu tháng 10, gia đình người phát hiện cô con gái 4 tuổi đi phân nhạt màu, sau 3 ngày kèm xuất hiện thêm đau bụng và nôn.
Gia đình đưa con gái đi viện khám thì phát hiện con gái mắc nang mật chủ. Gia đình vô cùng hoang mang, xin tư vấn thì được các bác sĩ tại đó chỉ định cần phẫu thuật mổ mở (là phương pháp nhiều quốc gia lựa chọn).
“Do con gái con nhỏ, gia đình vô cùng xót con và không mong muốn để lại sẹo dài mất thẩm mỹ. Chính vì thế chúng tôi đã tìm hiểu và hỏi han các kỹ thuật tối ưu khác ở một số nước”, ông R.W chia sẻ.
Khi gia đình tìm hiểu tài liệu bên Singapo, vô tình phát hiện tư liệu của PGS. Sơn cùng phương pháp mổ nội soi 1 lỗ phù hợp với mong muốn của gia đình. Sau thời gian đọc tài liệu và gửi mail xin tư vấn cho BS Sơn. Gia đình quyết định chọn Trung tâm kỹ thuật cao, Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn (Việt Nam) là nơi sẽ phẫu thuật cho con gái.
“Ban đầu gia đình vô cùng băn khoăn, vì họ chưa đến đất nước này bao giờ. Tuy nhiên sau khi sang thì họ vô cùng bất ngờ bởi trang thiết bị, thái độ phục vụ tại Việt Nam đều ngoài sức tưởng tượng”, BS Sơn chia sẻ.
Ông R.W cho biết, việc đặt trọn niềm tin vào bác sĩ Việt Nam của gia đình người Úc này không phải là một quyết định nhất thời, cảm tính mà là sự tìm hiểu cân nhắc rất kỹ. Thậm chí, khi đã đặt lên bàn cân cùng các trung tâm y khoa hàng đầu thế giới ở Pháp, Singapore, Việt Nam vẫn là nơi được “chọn mặt gửi vàng”.
Sau khi tiếp nhận bệnh nhân, bác sĩ Sơn cho biết, bệnh nhi này có ống mật dài tận 2cm, giãn thành hình thoi. Bình thường nang mật chủ giãn thành nang, ống mật chỉ dài 2-3mm. Nếu không phẫu thuật kịp thời sẽ rất dễ gây ra biến chứng.
Sau khi khám và kiểm tra, ekip phẫu thuật tiến hành mổ nang cho bệnh nhi, bằng phương pháp kỹ thuật cao nội soi 1 lỗ qua rốn. Mổ nội soi một lỗ thay cho các vết rạch riêng biệt (nội soi 4 lỗ), chỉ cần vết mổ nhỏ.
“Đặc biệt trong ca bệnh này chúng tôi rạch một lỗ qua rốn dưới 2cm. Sau phẫu thuật, bệnh nhi phục hồi nhanhh và có thể chạy nhảy chỉ sau vài ngày. Bệnh nhi được theo dõi sau mổ 7 ngày và được xuất viện về nước”, BS Sơn cho hay.
Theo BS Sơn, phương pháp phẫu thuật nội soi một lỗ có ưu điểm ít đau, ít gây tổn thương thành bụng, vết thương nhanh lành và không để lại sẹo xấu. Tuy nhiên, đây là một phẫu thuật khó, phức tạp, đòi hỏi rất nhiều động tác. Chẳng hạn bác sĩ phải cắt túi mật, sau đó cắt ông mật chủ bị giãn thành nang, cắt đường mật chủ bị giãn thành nang, sau đó mới đưa quai ruột lên nối lại với ống gan chung ở phía trên để hứng mật. Việc thực hiện tất cả công đoạn này bằng phương pháp mổ nội soi một lỗ lại khó hơn rất nhiều.
Thách thức lớn nhất là tư thế thao tác. Chúng ta đều biết con người khi làm việc tay phải tạo thành góc mới có thể thao tác dễ dàng, cũng như khi phẫu thuật sẽ giúp dễ xử lý để các dụng cụ không chạm vào nhau. Trong khi đó, với phẫu thuật nội soi một lỗ, khi dụng cụ chỉ đi qua vết rạch dưới 2cm, các dụng cụ gần như đặt song song. Đôi tay lúc này như bị “bó lại”, thao tác đặc biệt khó. Tất cả động tác, bác sĩ phải thay đổi so với phẫu thuật thông thường vì không gian quá chật hẹp.
Tuy nhiên, phương pháp phẫu thuật nội soi một lỗ có ưu điểm ít đau, ít gây tổn thương thành bụng, vết thương nhanh lành và không để lại sẹo xấu.
Phó giám đốc Bệnh viện Xanh Pôn thông tin, nang mật chủ là bệnh lý về gan mật, điều trị ngoại khoa phổ biến nhất ở trẻ em. Nguyên nhân chủ yếu là bẩm sinh, các dị dạng này hình thành ngay từ khi còn là bào thai. Bên cạnh đó, có giả thuyết được ủng hộ nhiều nhất là do còn tồn tại ống mật tụy khiến dịch tụy trào ngược lên hệ thống dẫn mật, lâu ngày gây ra bệnh lý giãn ống mật chủ.
Theo thống kê nước ngoài bệnh nang mật chủ rất phổ biến ở vùng Đông á, Nam á, Đông Nam Á. Việt Nam nằm trong khu vực nguy cơ cao. Tần suất có thể gấp 10 lần ở vùng khác (Châu Âu).
"Dị tật này không điều trị, sẽ dẫn đến tình trạng trẻ bị viêm mật tái diễn, có thể âm thầm hoặc có biến chứng. Nếu để lâu sẽ dẫn đến xơ gan, viêm mật cấp, đau bụng, sốt, gây tắc mật, vàng da….Trường hợp nặng gây viêm tuỵ, thủng, hoaị tử phúc mạc tử, hoặc không điều trị có thể dẫn đến tử vong. Hoặc có nhiều trường hợp không điều trị khoảng 15 năm sẽ dẫn đến ung thư gan”, BS Sơn nói.
Theo BS Sơn, bé gái 4 tuổi này cũng là bệnh nhân nước ngoài đầu tiên đến Việt Nam để điều trị nang ống mật chủ bằng phương pháp nội soi một lỗ.
Tính đến nay, PGS Sơn đã điều trị cho hơn 300 bệnh nhi bị nang ống mật chủ bằng phương pháp mổ tiên tiến này. Biến chứng nhiễm trùng chỉ ở mức dưới 1%, đây là con số rất thấp.
“Việc người nước ngoài biết đến và tin tưởng thì là một bước tiến mới đối với ngành y tế việt nam một sự chuyển biến rất đáng tích cực và đáng tự hào. Để dạt được những thành công này, không thể thiếu sự quan tâm và tạo điều kiện của lãnh đạo thành phố, sở y tế và bệnh viện để phát triển các kỹ thuật mới”, PGS Sơn nhấn mạnh.
Ngoài ra, PGĐ Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn cho biết, phương pháp mổ nội soi một đường rạch còn ứng dụng để điều trị ở nhiều bệnh lý khác, điển hình như thoát vị bẹn. Chúng tôi đã phẫu thuật cho hơn 4000 trẻ. Ngoài ra còn kể đến cắt năng buồng trứng, cấp cứu ruột thừa, cắt thận mất chức năng….
Dấu hiệu nhận biết nang mật chủ
PGS Sơn cho biết thêm, đa số tỉ lệ bệnh nhân mắc nang mật chủ được chẩn đoán trước sinh. Chính vì thế, những trẻ mắc bệnh lý này sau sinh nên gặp bác sĩ để được tư vấn, điều trị kịp thời để tránh những biến chứng xảy ra.
Ở trẻ sơ sinh bị nang ống mật chủ có thể có biểu hiện rõ rệt như: vàng da. Trẻ sơ sinh thường bị tắc nghẽn đường mật không liên tục hoặc các đợt viêm mật, viêm tụy tái phát.
Ở trẻ từ 2 tuổi, triệu chứng ban đầu không điển hình chủ yếu đau bụng vài ngày, , nước tiểu bạc màu, phân vàng,…
Ở người lớn, dấu hiệu điển hình khi bị nang ống mật chủ là đau bụng, vàng da và sờ thấy khối u bụng trên bên phải. Tuy nhiên, những dấu hiệu này chỉ được tìm thấy ở 10-20% những người bị bệnh. Vì vậy, cơn đau bụng ở người lớn cần được chẩn đoán có thể đau vùng thượng vị hoặc đau hạ sườn phải. Có thể kèm theo triệu chứng khác như viêm da hoặc viêm đường mật.
PGS Sơn khuyến cáo, bệnh lý nang mật chủ được chẩn đoán do bẩm sinh. Chính vì thế, bệnh lý này không có phòng bệnh đặc hiệu. Quản lý tốt nhóm đối có nguy cơ để phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời.
Mộc Trà
