Theo báo cáo của Bộ Nội vụ Mỹ được công bố vào ngày hôm qua, ngày 12/5, hơn 500 học sinh đã tử vong tại các trường nội trú cũ dành cho cộng đồng da đỏ tại Mỹ. Giới quan chức Mỹ cho rằng con số đó sẽ tăng lên theo cấp số nhân khi nghiên cứu tiếp tục.
Trước đó, vào tháng 6/2021, Bộ trưởng Nội vụ Deb Haaland cho biết chính phủ Mỹ sẽ tiến hành điều tra lịch sử đen tối của các trường nội trú cũ của người da đỏ và nỗ lực tìm kiếm hài cốt của những đứa trẻ qua đời tại những nơi này.
Được biết, trong hơn 150 năm, bắt đầu từ năm 1819, rất nhiều trẻ em thổ dân da đỏ ở Mỹ đã bị đưa tới các trường nội trú, nơi mà chúng không ngờ rằng sẽ trở thành nỗi ám ảnh kinh hoàng suốt phần đời còn lại.
Những ngôi trường này được thành lập với mục đích buộc trẻ em người bản địa hoà nhập với cộng đồng bằng cách tách chúng ra khỏi gia đình và tộc người của chúng. Đồng thời cấm chúng sử dụng ngôn ngữ mẹ đẻ hay thực hiện các hoạt động văn hoá truyền thống. Bên cạnh đó, tình trạng lạm dụng thể chất, tình dục, cũng như cưỡng bức cũng là vấn đề xảy ra thường xuyên trong các cơ sở này.
Để thuyết phục số học sinh này đến trường, chính quyền địa phương đưa ra những thông tin sai lệch về hệ thống trường nội trú, đồng thời vẽ ra một viễn cảnh tươi sáng cho các bậc phụ huynh về tương lai con em họ. Nếu không thuyết phục được bằng lí lẽ, họ sẵn sàng dùng vũ lực đe dọa để cha mẹ đồng ý "tạo điều kiện" cho những đứa con của mình tiếp xúc với một nền văn hóa mới.
Bộ Nội vụ cho biết với cuộc điều tra sâu hơn, số học sinh tử vong có thể lên đến hàng nghìn hoặc thậm chí hàng chục nghìn. Nguyên nhân bao gồm bệnh tật, chấn thương do tai nạn và lạm dụng.
Phần tiếp theo của báo cáo sẽ đề cập đến các khu chôn cất cũng như vấn đề đầu tư tài chính của chính phủ liên bang vào các trường học và tác động của các trường nội trú đối với các cộng đồng bản địa, Bộ Nội vụ cho hay. Cho đến nay nghiên cứu đã xác định được ít nhất 53 khu chôn cất tại hoặc gần các trường nội trú.
Cơ quan này đang trong quá trình điều tra hàng nghìn chiếc hộp chứa thi thể, hơn 98 triệu trang hồ sơ, với sự giúp đỡ của nhiều người bản địa, những người đã phải trải qua chấn thương và nỗi đau của chính họ tại các trường nội trú. Tuy nhiên, việc tính toán số người thiệt mạng gặp nhiều khó khăn vì không phải lúc nào hồ sơ cũng được lưu giữ.
Các nhà lãnh đạo trong cộng đồng da đỏ đã buộc Bộ Nội vụ đảm bảo rằng hài cốt của bất kỳ đứa trẻ nào phải được chăm sóc đúng cách và được trả về đúng bộ lạc của chúng. Ông Bryan Newland, trợ lý Bộ trưởng Bộ Nội vụ Cục Bản địa vụ Mỹ chia sẻ, để tránh việc các hộp chứa bị xáo trộn, địa điểm chôn cất sẽ không được công bố công khai.
Bộ Nội vụ thừa nhận số lượng trường học được xác định có thể thay đổi khi có nhiều dữ liệu hơn được thu thập. Đại dịch coronavirus và những hạn chế về ngân sách đã cản trở một số nghiên cứu trong năm qua.
Tại cuộc họp báo ngày 11/5, bà Deb Haaland nghẹn ngào nước mắt khi nhắc lại thời kỳ học nội trú kéo dài khiến nhiều học sinh phải đối mặt với nghèo đói, rối loạn sức khỏe, lạm dụng chất kích thích và tử vong sớm trong các cộng đồng bản địa.
Bà chia sẻ: “Việc thừa nhận những tác động của hệ thống trường nội trú liên bang dành cho người da đỏ không thể chỉ là một phép tính lịch sử. Chúng tôi cũng phải vạch ra một con đường phía trước để giải quyết những góc khuất đen tối đằng sau hệ thống khủng khiếp này.”
Phát biểu tại buổi họp báo còn có bà Deborah Parker, giám đốc điều hành của Liên minh Chữa bệnh cho Trường Nội trú Mỹ bản địa Quốc gia. Bà đã rơi nước mắt khi nhớ lại những câu chuyện về một trường nội trú trong khu bảo tồn Tulalip, thuộc bang Washington. Bà cho hay, ngôi trường này có một phòng giam nhỏ và một tầng hầm, nơi các cô gái thường xuyên bị xích vào lò sưởi và bị đánh đập. Những người khác đã phải trốn để che chắn bản thân khỏi bị lạm dụng.
Nghiên cứu điều tra về các trường nội trú cũ dành cho người da đỏ tại Mỹ được đề ra sau khi Canada phát hiện hài cốt của 215 trẻ em, một số trẻ mới 3 tuổi, tại một địa điểm bên dưới một ngôi trường nội trú dành cho người bản địa, được xây cách đây hơn một thế kỷ.
Trang Lê (Theo AP)
