Nổi tiếng là tỷ phú giàu thứ 3 Thái Lan, song ít ai biết ông Chaleo Yoovidhya lại có xuất thân nghèo khó và đi lên bằng chính nỗ lực của bản thân.
Khoác trên người bộ quần áo cũ kĩ và thường xuyên di chuyển trên chiếc xe đạp cà tàng, ông Chaleo Yoovidhya - ông chủ của hãng nước tăng lực hàng đầu thế giới Red Bull luôn bị nhầm lẫn với một ông lão nghèo khó nào đó vì vẻ ngoài quá đỗi giản dị.
Ông Chaleo Yoovidhya - cha đẻ của nước tăng lực Red Bull. |
Đi lên từ đôi bàn tay trắng
Ông Chaleo Yoovidhya sinh ra từ xóm nhập cư Trung Hoa nghèo khó miền bắc Thái Lan. Tỷ phú tự thân này bắt đầu sự nghiệp bằng công việc bán dược phẩm.
Đến năm 1956, ông đã thành lập được công ty của riêng mình, mang tên T.C Pharmaceutical Industries, chuyên sản xuất thuốc kháng sinh, trị đau đầu và sốt. Ông Chaleo nhanh chóng tin rằng sẽ có một thị trường lớn hơn dành cho nước tăng lực.
Lúc bấy giờ, nổi bật nhất trên thị trường giải khát Thái Lan chỉ có nước tăng lực Nhật Bản Lipovitan D, ra đời hồi năm 1962. Không chần chừ quá lâu, ông Chaleo bắt tay vào nghiên cứu công thức của Lipovitan D và chế tạo ra loại nước tăng lực riêng với thành phần caffein, taurine và đường mía, mùi vị ngọt, đồng thời phù hợp với người dân xứ Chùa Vàng hơn, đặt tên cho nó là Krating Daeng (cũng có nghĩa là Red Bull trong tiếng Anh).
Hình ảnh ban đầu của chai nước tăng lực. |
Ngay từ đầu, ông Chaleo đã xác định Krating Daeng là thức uống dành cho khách hàng nội địa. Chính vì vậy nên logo của lon nước, ông Chaleo cũng khéo léo chọn hình ảnh 2 chú bò đối đầu nhau làm gợi nhớ đến các trận đấu bò quen thuộc ở quê hương của ông. Tự biết lượng sức mình, ông Chaleo không mơ tưởng thương hiệu nước tăng lực của mình có thể cạnh tranh được với các loại nước uống khác trên thị trường, nên chỉ tập trung chủ yếu phục vụ đối tượng là dân lao động, làm công việc tay chân.
Krating Daeng dần trở nên phổ biến với những người lao động bình thường hay tài xế xe tải.
Vậy là trong vòng 12 năm, Krating Daeng được bán như một loại nước tăng lực giá rẻ dành riêng cho người lao động nghèo tại những vùng quê ở Thái Lan.
Ông Yoovidhya chia sẻ: "Sản phẩm của tôi không thể cạnh tranh nổi với các thương hiệu lớn đang có mặt trên thị trường bấy giờ. Vì vậy, nó chỉ được bày bán nhỏ lẻ với giá thành phải chăng ở nông thôn mà thôi."
Mãi cho đến 1986, Dietrich Mateschitz, nhà tiếp thị người Áo, tình cờ biết được Krating Daeng trong thời gian ghé thăm Thái Lan. Ông đã liên lạc với ông Chaleo bàn về kế hoạch hợp tác, đưa sản phẩm nước tăng lực này ra rộng rãi các thị trường trong lẫn ngoài nước, đầu tiên là ở quê hương nước Áo của mình. Cả hai bắt tay thành lập công ty Red Bull GmbH.
Ông Chaleo Yoovidhya và ông Dietrich Mateschitz, hai người đã sáng lập ra thương hiệu nước tăng lực Red Bull. |
Đầu tiên, Dietrich đề xuất đổi tên Krating Daeng sang thành Red Bull và góp ý thay đổi một vài thành phần trong sản phẩm để phù hợp với thị hiếu cũng như khẩu vị của người tiêu dùng quốc tế hơn. Nhờ ý kiến đóng góp của nhà tiếp thị người Áo mà các lon nước tăng lực mới có được diện mạo mới là sự kết hợp giữa 2 màu xanh dương và bạc vô cùng bắt mắt nhưng vẫn giữ được nét đẹp truyền thống mang đậm chất Thái Lan nhờ logo 2 con bò đối đầu nhau.
Với tư cách là 1 nhà tiếp thị, ngoài dân lao động thu nhập thấp, Dietrich còn nhắm đến nhóm đối tượng khách hàng tiềm năng khác, chủ yếu là người trẻ, thích tiệc tùng, đi du lịch và có thói quen chơi thể thao.
"Khi chúng tôi bắt đầu, không có một thị trường nào dành riêng cho Red Bull nên chính Red Bull sẽ tạo ra thị trường của riêng mình" - Dietrich nói trên tạp chí Forbes năm 2005. Bên cạnh đó, Red Bull còn chi số tiền khủng, tài trợ các trận đấu thể thao để quảng bá tên tuổi lẫn hình ảnh của mình đi khắp nơi trên thế giới.
Vào năm 1987, Red Bull chính thức ra mắt ở Áo với câu khẩu hiệu "Red Bull sẽ cho bạn đôi cánh". Chỉ trong thời gian ngắn thay đổi diện mạo và phương thức quảng bá, Red Bull đã bán được hàng tỷ lon nước tăng lực.
Hình dáng lon nước tăng lực sau này. |
Năm 1997, sau khi Red Bull trở nên quen thuộc trên toàn cầu, Dietrich mới đưa sản phẩm vào thị trường Mỹ. Ông không cần bỏ ra nhiều chi phí để quảng cáo thương hiệu bởi lúc này Red Bull đã gắn liền với các môn thể thao mạo hiểm thu hút người Mỹ. Thậm chí sau 3 năm, Red Bull đã giành lấy một phần ba thị trường của Cocacola và Pepsi tại Mỹ.
Năm 2017, Red Bull bán được tới 6,3 tỷ lon Red Bull trên toàn cầu, trong đó có tới hơn 1 tỷ được tiêu thụ ở thị trường Mỹ và doanh thu tăng 15,8% lên 5,175 tỷ USD. Dưới sự lãnh đạo và chiến lược kinh doanh hiệu quả của Dietrich , công ty đang trên đà tăng trưởng mạnh.
Nhờ sự thành công của doanh nghiệp mà ông Chaleo nhanh chóng vươn lên trở thành 1 trong những người giàu có nhất Thái Lan với khối tài sản lên đến 13 tỷ USD vào năm 2018 được công bố trên Forbes.
Giản dị khiêm tốn
Mặc dù đã trở thành người giàu có thứ ba tại Thái Lan, song ông Yoovidhya vẫn giữ lối sống giản dị và không bao giờ quên quê hương của mình.
Trong những lần trở lại làng Baan Khao Chang, ông đã trao nhiều suất học bổng cho trẻ em, đồng thời mời dân làng lên Bangkok làm việc cho nhà máy Red Bull nhằm giải quyết vấn đề việc làm cho nhiều thế hệ người dân tại đây.
Năm 2011, khi nơi này bị thiệt hại nặng nề sau cơn lũ lịch sử, ông Yoovidhya cũng gửi những hộp cứu sinh chứa gạo, thực phẩm đóng hộp, thuốc men và đèn pin cho từng hộ gia đình nghèo khó.
Một người dân tại làng Baan Khao Chang chia sẻ: "Mặc dù đã trở nên giàu có nhưng ông Chaleo vẫn không quên gốc gác của mình. Ông ấy đã đưa rất nhiều dân làng vào làm việc trong nhà máy Red Bull. Ông ấy còn tiếp tục nhận con cháu của họ vào làm việc. Nếu muốn xin việc vào nhà máy Red Bull thì chỉ cần gặp trực tiếp ông ấy là được. Nhờ vậy mà nhiều gia đình đã có công ăn việc làm cũng như nguồn thu nhập ổn định”.
Hình ảnh tiếp thị nước tăng lực những ngày đầu. |
Khi ông Chaleo qua đời vào năm 2012, con trai ông - Chalerm Yoovidhya - tiếp quản công việc kinh doanh. Chalerm và gia đình ông hiện xếp thứ hai trong danh sách 50 người giàu nhất nước Thái.
Gia đình Yoovidhya sở hữu khoảng một nửa doanh nghiệp toàn cầu Red Bull. Đế chế của gia đình này bao gồm lợi nhuận từ bất động sản, nhà hàng, nhà máy rượu và nhà nhập khẩu chính thức ôtô Ferrari duy nhất của Thái Lan.
Công ty mẹ của thương hiệu Red Bull Thái Lan - TCP Group - đã cố gắng tránh xa những tranh cãi quanh vụ việc scandal trên. Trong một tuyên bố, công ty mẹ này cho biết, Vorayuth "chưa bao giờ đảm nhận bất cứ vai trò nào trong việc quản lý và hoạt động hàng ngày của TCP Group, cũng như chưa bao giờ là cổ đông hay nắm bất cứ vị trí điều hành nào trong TCP Group".
Thế hệ hậu duệ không thể kế thừa vinh quang
Danh tiếng của gia tộc Red Bull được ông Chaleo dành cả đời để gây dựng nhưng lại bị hủy hoại trong chớp mắt bởi hậu duệ của ông.
Cháu đích tôn Vorayuth của ông Chaleo từ lâu đã nổi tiếng với lối sống xa hoa, tiêu tiền như nước. Không chỉ vậy, vào năm 2012, cậu ấm người thừa kế gây ra tai nạn giao thông khiến 1 viên cảnh sát tử vong.
Cuối năm 2012, chỉ sáu tháng sau khi "nhà tỷ phú khiêm tốn" qua đời, Vorayuth đã phóng chiếc xe Ferrari đắt tiền trên đường phố Bangkok trong tình trạng say xỉn và đâm phải một nhân viên cảnh sát đang đi tuần khiến người này tử vong ngay tại chỗ.
Thậm chí, Vorayuth cũng không dừng xe lại mà vẫn tiếp tục phóng xe đi, kéo lê thi thể vị cảnh sát xấu số hàng trăm mét trên đường.
Vụ đâm xe do Vorayuth gây ra. |
Vorayuth bị khởi tố với 5 cáo buộc trong đó có chạy xe quá tốc độ, gây tai nạn rồi bỏ chạy và lái xe bất cẩn dẫn đến chết người. Nhưng vụ xét xử đã bị trì hoãn trong nhiều năm trời do người thừa kế này nhiều lần không xuất hiện theo lệnh triệu tập của công tố viên và luật sư lấy lý do anh ta đi nước ngoài công tác hoặc bị ốm. Trong cả thời gian dài, Vorayuth cùng gia đình đều giữ im lặng.
5 năm sau vụ tai nạn, công tố viên cuối cùng đã đưa ra lệnh bắt Vorayuth vào tháng 4/2017. Tuy nhiên, đã quá muộn, Vorayuth đã rời Thái Lan.
Sau đó, vào ngày 23/7 vừa qua, đại tá Sampan Luangsajjakul của Cảnh sát Hoàng gia Thái Lan xác nhận rằng, Văn phòng Bộ trưởng Tư pháp Thái Lan (OAG) đã quyết định hủy bỏ mọi cáo buộc đối với Vorayuth. Quyết định hủy bỏ mọi cáo buộc này đã đẩy vụ việc trở lại tiêu điểm và một lần nữa, người Thái tức giận vì nhiều người lâu nay vẫn cho rằng, hệ thống luật pháp của đất nước ưu ái đối với người giàu một cách bất công.
Nhiều người đã đứng lên kêu gọi tẩy chay các sản phẩm của Red Bull. Theo một số người khác, quyết định không truy tố Vorayuth là xác nhận mới nhất và trắng trợn về văn hóa coi thường sự trừng phạt của luật pháp của giới thượng lưu ở Thái Lan.
Đối mặt với sự phản đối dữ dội của người dân, chính phủ Thái Lan đã thành lập tổ chuyên án tái điều tra vụ án vào đầu tháng 8/2020. Ngoài ra, tổ chuyên án cũng được đề nghị điều tra các cáo buộc liên quan đến ma túy vì xét nghiệm máu cho thấy Vorayuth có sử dụng chất kích thích.
Theo thông tin mới đây nhất, ngày 25/8 vừa rồi, tòa án đã ký quyết định bắt giữ Vorayuth Yoovidhya.
Mộc Miên (T/h)
