Khi Anastasiia Vereshchynska (27 tuổi) cùng bạn đời của cô đi đến khu vực phía Tây Ukraine hồi tháng 2/2022, họ đã mang theo khá nhiều thứ. Cô chia sẻ: "Chúng tôi đã đóng gói thêm đồ đạc để đề phòng. Có rất nhiều thông tin trên mạng xã hội nói về những thứ cần mang theo trong trường hợp xảy ra xung đột: Thuốc, quần áo ấm, vật có giá trị và tài liệu, đồ sưởi ấm. Tôi nghĩ rằng chúng tôi làm những việc này chỉ để yên tâm chứ chúng thật sự không giúp ích gì nhiều".
Nhưng Vereshchynska không hề lo xa. Cặp đôi đã tới thành phố Ivano-Frankivsk và dự định sẽ về nhà vào ngày 23/2/2022. Tuy nhiên, ngay ngày hôm sau đó, Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine và Vershchynska đã phải ở lại thành phố Ivano-Frankivsk thêm vài tháng, trong nhà một người bạn.
Một năm trôi qua kể từ ngày xung đột bắt đầu, cặp đôi hiện đang sống ở Uzhhorod, một thành phố nằm ở biên giới Ukraine với Slovakia. Vereshchynska, người làm việc cho một tổ chức phi chính phủ, chia sẻ: "Đây là một thành phố khá nhỏ nhưng có nhiều người đến từ các vùng khác nhau. Tôi nghĩ rằng với những người sống ở đây từ trước xung đột, họ sẽ cảm thấy khó chịu. Thành phố chưa từng chuẩn bị cho một lượng lớn người kéo đến như vậy".
Hơn 18 triệu người - gần 1/5 dân số Ukraine - đã rời khỏi đất nước kể từ khi xung đột nổ ra. Nhưng từ đó tới nay, khoảng 10,3 triệu người đã trở lại quê nhà. Hàng triệu người khác đã phải sơ tán trong nước do giao tranh ác liệt ở các thành phố bao gồm Kharkiv, Odesa và Mariupol.
Vereshchynska cho biết cô rất lo lắng cho mẹ mình, đang sống ở thành phố miền Trung Ukraine. Vereshchynska tâm sự: "Mẹ tôi dành phần lớn thời gian ngồi ở hành lang khi có còi báo động không kích và thu dọn tài liệu và mọi thứ của bà. May mắn là khu vực của bà đến nay vẫn chưa bị ảnh hưởng bởi các cuộc oanh tạc. Tháng đầu tiên rất căng thẳng, bà ấy ở đó chỉ có một mình. Tôi không thể tưởng tượng điều đó đối với bà ấy như thế nào".
Verseshchynska thừa nhận nhớ cuộc sống trước đây nhưng cô cũng nói thêm rằng sau một năm xung đột, giờ cô đã tập trung hơn vào những ưu tiên của mình. "Nếu cách đây một năm bạn hỏi tôi, tôi sẽ có rất nhiều vấn đề để nói. Nhưng cuộc xung đột đã khiến tôi nhận ra đâu là điều thật sự quan trọng. Khi bạn có thể gọi được cho người thân và bạn bè và nghe được giọng nó của họ, đó đã là một ngày thành công với bạn", cô tâm sự.
Những khoảnh khắc từng được coi là bình thường đã trở nên đặc biệt. Vào tháng 12/2022, Verseshchynska đã tham dự buổi hòa nhạc đầu tiên kể từ khi chiến tranh bắt đầu, được tổ chức tại một địa điểm dưới lòng đất ở thành phố Lviv lân cận. "Đó là một phần của cuộc sống cũ mà chúng tôi yêu quý. Nó tương tự như những gì chúng tôi đã làm hàng tuần hoặc hàng tháng ở Kiev, đó là một phần của thói quen và bây giờ nó đã trở thành một điều gì đó phi thường", Verseshchynska nói.
Trong khi đó, Viacheslav Bozhko, 29 tuổi, cho biết khi anh nghĩ về cuộc sống trước xung đột, mọi thứ có vẻ xa vời. Anh tâm sự: "Nó như một cuộc sống khác vậy. Mọi thứ gần như đã thay đổi hoàn toàn. Cuộc chiến dường như đã diễn ra từ rất lâu rồi".
Bozhko nói rằng anh đã lường trước về cuộc tấn công của Nga. Anh kể lại: "Đêm trước khi vụ tấn công xảy ra, tôi đã xem tin tức, đổ xăng cho xe của tôi và xe của mẹ tôi, đồng thời thu thập đồ đạc đề phòng xung đột Tôi thức dậy lúc 5h30 sáng vì tiếng nổ. Đầu gối tôi khi ấy bắt đầu run rẩy".
Vào ngày 24/2/2022, anh và mẹ đã lái xe đến Ternopil, miền Tây Ukraine, cùng bạn bè họ. Bozhko thuê một căn hộ cùng với 4 người khác. Vào tháng 4/2022, anh nhận được tin báo từ một người hàng xóm rằng căn nhà của anh đã bị trúng tên lửa, bị hỏng ban công và vỡ cửa sổ.
Sau đó,vào tháng 5/2022, Bozhko đã trở lại Kharkiv và giờ ở lại đó hẳn. Anh tâm sự: "Trở về Kharkiv thật là điều không tưởng. Không có xe cộ, không có người, chỉ có mình tôi lái xe qua thành số vắng vẻ. Nhưng giờ đây, đã có thêm nhiều người trở lại. Vài ngày trước, tôi thậm chí còn bị tắc đường, điều đã lâu rồi tôi mới chứng kiến trong suốt 1 năm qua".
Anh kể lại: "Trong suốt mùa hè 2022, Kharkiv thường xuyên bị pháo kích. Trong giai đoạn đó, các cuộc pháo kích thường bắt đầu từ lúc 23h. Tôi sẽ đặt báo thức vào lúc 22h55 vì tôi biết 5 phút sau đó chúng tôi sẽ bị tấn công".
Giống như nhiều người khác, Bozhko đã uống rượu vào ban đêm để đương đầu với nỗi sợ hãi. Anh chia sẻ: "Điều hiệu quả nhất để ngăn chặn cảm giác sợ hãi là uống say. Mọi người tôi biết ở đây đều uống rượu mỗi tối".
Dù cuộc sống có phần khó khăn trong xung đột nhưng nhiều người dân vẫn quyết định ở lại Ukraine. Bà Oxana Brygady (45 tuổi), người đã rời Kiev đến Lviv sống sau xung đột, chia sẻ: "Tôi sẽ không rời Ukraine. Ai đó phải ở lại đây - chúng ta không thể để họ phá hủy chúng ta. Đó là đất đai của chúng ta".
Bà Brygady nói rằng cuộc xung đột đã khiến bà không có thời gian nghĩ nhiều về tương lai. Bà tiếp tục: "Ban không thể chắc chắn về tương lai của mình – cảm giác này rất khó khăn. Mà tôi thì là kiểu người thích lập kế hoạch".
"Chúng ta có rất nhiều bài học từ cuộc chiến này. Những gì chúng ta mất làm cho chúng ta mạnh mẽ hơn. Chúng tôi trở nên đoàn kết hơn – mọi người nhận ra trách nhiệm của người Ukraine và việc phải bảo vệ đất nước của", bà Brygady nói thêm.
Cô Vereshchynska cũng không dám hy vọng về một chiến thắng trong vài tháng tới. Nhưng giờ đến thời bình, cuộc sống hàng ngày, trong tất cả các sắc thái, vẫn tiếp diễn. Cô tâm sự: "Sống ở đây và hiện tại rất quan trọng. Mọi thứ sẽ không giống như trước – nhưng sẽ có niềm vui và tình yêu, ngay cả trong thời chiến. Tôi không nghĩ nhiều về khoảng thời gian sau chiến thắng vì tôi không biết khi nào nó đến. Sẽ dễ dàng hơn khichir lên kế hoạch cho ngày mai, hoặc ngày kia".
Minh Hạnh(Theo Guardian)
