Thảm kịch MH17: Ukraina cung cấp bằng chứng giả?

Theo báo này, Cơ quan An ninh Ukraina (SBU) cuối tuần trước đã cho công bố các bức ảnh chụp, băng video nói rằng hệ thống tên lửa Buk-1 do Nga chế tạo đã xuất hiện ở khu vực do quân ly khai kiểm soát ở miền đông Ukraina ngay trước thời điểm chiếc máy bay MH17 của Malaysia bị bắn rơi hôm 17/7.

Bức ảnh được cho là chụp một giàn tên lửa đặt trên xe di động đang đỗ (hoặc di chuyển) ở thị trấn Torez, chỉ cách hiện trường vụ rơi máy bay khoảng 9 km.

Bức ảnh được cho là chụp một giàn tên lửa đặt trên xe di động đang đỗ (hoặc di chuyển) ở thị trấn Torez, chỉ cách hiện trường vụ rơi máy bay khoảng 9 km. Giám đốc SBU Vitaliy Nayda nói rằng đây là “bằng chứng” cho thấy sự dính líu của Nga.

Thế nhưng, hôm 22/7, khi phóng viên của báo The Independent (Anh) tới địa điểm này và trưng bức ảnh ra cho các cư dân địa phương nhận dạng, mọi người đều nói rằng họ chưa hề thấy một xe kéo tên lửa nào như thế.

Andrei Sushparnov, một cư dân Torez, cho biết: “Tất cả truyền thông Ukraina đều đang dối lừa dư luận. Chúng tôi không có tên lửa nào hết. Nếu có, chúng tôi đâu có để quân đội chính phủ ném bom tàn phá các thành phố”.
Kiev hiện chưa cho biết bằng cách nào họ có được bức ảnh đó và ai là người cung cấp. Nhưng có vẻ hình ảnh và những chứng cứ tương tự thế đã trở thành một phần của cuộc chiến thông tin. Ukraina cùng với Mỹ, Anh đã sử dụng những bức ảnh lan truyền trên các phương tiện truyền thông xã hội để củng cố lập luận quân ly khai miền đông Ukraine đã bắn hạ MH17 bằng tên lửa đất đối không.
Ảnh mà tình báo Ukraina cung cấp được cho là được chụp ở điểm giao giữa siêu thị Pit Stop với trạm xăng nằm gần ngã rẽ giữa đường Gagarin và con phố ở trung tâm Torez. Sát đó là một tượng đài lớn ghi công của các thợ mỏ. Nhân viên cây xăng nói, họ không làm việc hôm 17/7. Còn một phụ nữ tên Diana làm việc tại một hiệu bán đồ chơi thì nói rằng, cô có đi làm nhưng không nhìn thấy gì, ngay cả khi đi ra ngoài hút thuốc.
Phóng viên tờ The Independent đã nhận được sự trợ giúp của một đồng nghiệp người Mỹ tên Aric Toler khi tiếp cận địa điểm. Anh này làm việc cho một tổ chức có tên Bellingcat chuyên về điều tra hiện trường báo chí.

“Tôi nhận thấy địa điểm rõ nhất là một cửa hàng có tên Strodom ở Torez. Tôi sử dụng công cụ tìm kiếm Google để lấy địa chỉ cửa hàng này và sau đó tìm được các băng video của một người ở Torez tự quay và đưa lên mạng. Sau khi kết nối dữ liệu các tuyến phố với công cụ bản đồ trực tuyến, tôi xác định được địa điểm và tuyến đường di chuyển của hệ thống tên lửa Buk hôm 17/7 - theo như công bố”, Toler chia sẻ.
Aric Toler cũng sử dụng một công cụ trực tuyến để tính thời điểm bức ảnh được chụp dựa trên bóng ảnh. Kết quả phân tích cho thấy bức ảnh có lẽ được chụp vào tầm buổi trưa. Bức ảnh thứ hai về hệ thống Buk được chụp gần Sinzhe sau đó vài giờ. Toler thừa nhận, không có bằng chứng nào khẳng định chắc chắn bức ảnh được chụp đúng hôm 17/7 như phía Ukraina tuyên bố. Trong khi đó, một tìm kiếm khác cho thấy thời điểm chụp ảnh không thể trước ngày máy bay rơi.
Phóng viên The Independent đã bỏ ra 90 phút để tìm gặp các nhân chứng ở Torez, hỏi về sự xuất hiện của hệ thống Buk trong ảnh, nhưng tất cả đều lắc đầu phủ nhận.
Tại cuộc họp của Hội đồng bảo an (HĐBA) ngày 22/7, Đại diện thường trực Nga tại Liên hợp quốc (LHQ) Vitaly Churkin tố cáo Ukraina đã cho phổ biến nhiều tài liệu giả mạo nhằm qui trách nhiệm vụ máy bay MH17 của hãng hàng không Malaysia Airlines rơi ở miền đông Ukraine cho lực lượng đòi liên bang hóa.

Ông Churkin nhấn mạnh chính quyền Kiev đã có sự khởi đầu tồi tệ, đó là phổ biến các tài liệu giả mạo, trước hết là ngay tại HĐBA. Đoạn băng ghi âm cuộc hội thoại của các chỉ huy lực lượng đòi liên bang hóa mà phía Ukraina công bố đã được chứng minh là được lắp ghép từ một số cuộc hội thoại, trong đó có đoạn hội thoại xảy ra trước vụ máy bay rơi. Còn video clip do Bộ trưởng Nội vụ Ukraina công bố trong đó tổ hợp tên lửa phòng không Buk được di chuyển vào lãnh thổ Nga trên thực tế được quay trên lãnh thổ do chính quyền Kiev kiểm soát.
Đại diện thường trực của Nga tại LHQ yêu cầu Ukraina giải thích hành động của các điều phối viên không lưu nước này cũng như vụ việc ngày 17/7 một khẩu đội tên lửa phòng không Buk của Ukraina di chuyển tới khu vực liên kề lãnh thổ do lực lượng đòi liên bang hóa kiểm soát và ngay sau khi chiếc máy bay của Malaysia rơi, khẩu đội này ngay lập tức rời khỏi khu vực này. Ngoài ra một sự việc đáng chú ý khác là đúng vào ngày 17/7 trạm ra đa của Không quân Ukraina gia tăng hoạt động.
Ông Churkin nhắc lại vụ việc năm 2001 khi các lực lượng Ukraine bắn rơi máy bay chở khách của Nga bay từ Tel Aviv (Israel) về Novosibirsk (Nga) làm 78 hành khách thiệt mạng. Mặc dù sau đó điều tra quốc tế đã xác nhận điều này nhưng cho tới nay Ukraina vẫn không thừa nhận trách nhiệm.

Theo ông Churkin, không nên đưa ra những kết luận vội vã và những tuyên bố mang tính chính trị trước khi cuộc điều tra kết thúc và không thể chấp nhận chính quyền Kiev lợi dụng vụ việc để gia tăng chiến dịch quân sự chống lại người dân ở miền đông Ukraina.