Vì sao NATO không thiết lập vùng cấm bay tại Ukraine?
30 nước thành viên của NATO đã gặp nhau tại Brussels (Bỉ) vào ngày 4/3 để thảo luận về các bước tiếp theo của liên minh về cược khủng hoảng Ukraine. Các nỗ lực ngoại giao đã thất bại trong việc chấm dứt tình trạng hỗn loạn ở nước này, 8 ngày sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin mở chiến dịch quân sự tại Ukraine.
Bất chấp tình hình căng thẳng tiếp diễn, NATO khẳng định liên minh không tham gia trực tiếp vào cuộc xung đột - bao gồm cả việc thiết lập vùng cấm bay. Thay vào đó, các nước NATO sẽ chỉ hỗ trợ Ukraine phòng vệ.
Tổng thư ký NATO, Jens Stoltenberg, cho biết hôm thứ Sáu rằng việc thiết lập vùng cấm bay trên lãnh thổ Ukraine không phải là một lựa chọn đang được liên minh xem xét. Ông nói: "Chúng tôi đã đồng ý rằng chúng tôi không nên để máy bay NATO hoạt động trên không phận Ukraine hoặc quân đội NATO trên lãnh thổ Ukraine".
Vùng cấm bay là gì? Vùng vực cấm bay là khu vực mà một số máy bay không thể bay vì một số lý do. Trong bối cảnh xung đột như ở Ukraine, điều này có nghĩa là thiết lập một khu vực mà máy bay Nga không được phép bay, để ngăn họ thực hiện các cuộc không kích.
NATO đã thiết lập vùng cấm bay ở các nước không phải là thành viên trước đây, bao gồm Bosnia và Libya. Tuy nhiên, đó vẫn luôn là một động thái gây tranh cãi vì việc thiết lập vùng cấm bay có nghĩa là đã tham gia vào một cuộc xung đột mà không có đầy đủ lực lượng trên bộ.
Điều gì sẽ xảy ra nếu NATO áp đặt vùng cấm bay? Vấn đề với các khu vực cấm bay quân sự là chúng phải được thực thi bằng sức mạnh quân sự. Nếu một máy bay Nga bay vào vùng cấm bay của NATO, thì lực lượng NATO sẽ phải có hành động chống lại máy bay đó. Các biện pháp đó có thể bao gồm tấn công máy bay từ trên trời. Do đó, việc này có thể bị coi là một hành động gây chiến của NATO và có khả năng làm leo thang xung đột.
Tại sao NATO không áp đặt vùng cấm bay? Cả Ukraine và Nga đều không phải là thành viên của NATO. Tổng thống Nga Vladimir Putin đã coi NATO là mối đe dọa trực tiếp đối với an ninh của đất nước và gần đây đã chỉ trích sự mở rộng của khối này. Đó cũng được xem là một trong những lý do Nga mở chiến dịch quân sự ở Ukriane.
Do đó, NATO cực kỳ miễn cưỡng tham gia trực tiếp vào cuộc xung đột giữa Ukraine và một cường quốc hạt nhân như Nga. Mặc dù họ ủng hộ sự phản kháng của Ukraine và phản đối hành động của ông Putin với một quốc gia có chủ quyền nhưng liên minh không mong muốn làm bất cứ điều gì có thể bi coi là một hành động chiến tranh trực tiếp với Nga và có nguy cơ leo thang căng thẳng.
Đại sứ Mỹ: Lực lượng Nga đang tiếp cận cơ sở hạt nhân lớn thứ hai của Ukraine
Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc Linda Thomas-Greenfield cho biết tại Liên Hợp Quốc hôm 4/3 (giờ địa phương) cho biết các lực lượng Nga đang tiếp cận cơ sở hạt nhân lớn thứ hai của Ukraine.
Cụ thể, bà thông tin: "Các lực lượng của Nga hiện đang cách cơ sở hạt nhân lớn thứ hai của Ukraine 20 dặm (32km) và đang đóng cửa".
Theo Energoatom, cơ quan giám sát các nhà máy điện hạt nhân của Ukraine, cơ sở hạt nhân lớn thứ hai của Ukraine - về công suất phát điện - là Nhà máy điện hạt nhân Yuzhnoukrainsk ở Mykolaiv Oblast, miền Nam Ukraine.
Đại sứ Mỹ kêu gọi Tổng thống Nga Vladimir Putin kết thúc chiến dịch quân sự để ngăn chặn nguy cơ thảm hoạ hạt nhân nhân đạo. Bà nói: "Tổng thống Putin cần ngăn chặn thảm họa nhân đạo này bằng cách chấm dứt cuộc tấn công nhằm vào Ukraine".
Bà Thomas-Greenfield cho biết nguy cơ khủng hoảng hạt nhân vẫn tiếp tục xảy ra sau khi một thảm họa "đã được" tránh xa "vào đêm qua", đề cập đến vụ hỏa hoạn bùng phát tại nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia vào rạng sáng 3/4 theo giờ địa phương ở Ukraine do các cuộc pháo kích của lực lượng Nga.
Bà kêu gọi: "Cộng đồng quốc tế phải nhất trí trong việc yêu cầu các lực lượng của Nga dừng cuộc tấn công nguy hiểm của họ. Và như tôi đã nói trước đây, người dân Ukraine đang trông cậy vào chúng tôi và chúng tôi không thể để họ thất vọng".
Tổng thống Biden: Mỹ cam kết giúp Ukraine tự vệ
Phát biểu trong cuộc gặp với người đồng cấp Phần Lan Sauli Niinisto ngày 4/3, Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết: "Chúng tôi cam kết giúp Ukraine tự vệ và hỗ trợ các nhu cầu nhân đạo của người dân Ukraine".
Được biết, Phần Lan hợp tác với NATO nhưng không phải là thành viên liên minh. Tuy nhiên, sự ủng hộ của Phần Lan đối với tư cách thành viên đầy đủ của NATO đã tăng lên ở nước này kể từ khi Tổng thống Nga Vladimir Putin mở chiếc dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine.
Minh Hạnh (Theo CNN, Al Jazeera)
